Πάρος - Λεύκες: Παραδοσιακό χωριό, στην καρδιά της... ορεινής Πάρου

Πάρος - Λεύκες: Παραδοσιακό χωριό, στην καρδιά της... ορεινής Πάρου

Οι Παριανοί καυχιούνται ότι το νησί τους είναι το μοναδικό αυθεντικό κυκλαδίτικο νησί. Ισως να μην έχουν άδικο. Παρά την τουριστική και οικιστική ανάπτυξη του νησιού, άλλωστε, η Πάρος διατηρεί σχεδόν ανέπαφη την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του συμπλέγματος. Το μέρος όμως που ταιριάζει απόλυτα στην εικόνα που έρχεται στο μυαλό όλων όταν αναφέρονται οι Κυκλάδες είναι το μικρό ορεινό χωριό που βρίσκεται στην ενδοχώρα της Πάρου, οι Λεύκες.

Για τις Λεύκες, ό,τι και να γράψει ή να πει κανείς, δύσκολα αποφεύγει τα στερεότυπα. Γιατί είναι πράγματι ένα πανέμορφο, παραδοσιακό χωριό, ιδανικό για ήρεμες διακοπές, όχι πλάι στη θάλασσα, αλλά με καταπληκτική θέα προς αυτή! Νοσταλγοί των Λευκών, άλλωστε, δεν γίνονται μόνο όσοι κατάγονται από εδώ, αλλά, συχνά, και όσοι τις επισκέπτονται.

H ΠPΩTH ΓNΩPIMIA

Ολο το χωριό είναι ένα αξιοθέατο. Οι Λεύκες βρίσκονται σε απόσταση 11 χλμ. από την Παροικιά, λιμάνι και πρωτεύουσα της Πάρου, και σε υψόμετρο 250. Τα γραφικά πλακόστρωτα δρομάκια του χωριού είναι στενά και ανισόπεδα, φτιαγμένα για να περνούν άνθρωποι και ζώα και όχι τροχοφόρα, η διέλευση των οποίων μάλιστα απαγορεύεται.

Οι Λεύκες έχουν μείνει σχεδόν ανέπαφες στο χρόνο: τα λευκά σπίτια με τα γαλάζια παραθυρόφυλλα, τα ασβεστωμένα πεζούλια -οι «πεζούλες», όπως λένε οι ντόπιοι, τόπος συνάντησης, μικρής ανάπαυσης και, φυσικά, ανταλλαγής νέων-, οι ολάνθιστες αυλές με τα πολύχρωμα λουλούδια, τα ουκ ολίγα εκκλησάκια.

Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται το παραδοσιακό καφενείο αλλά και ένα από τα νεοκλασικά κτίρια, που μαζί με άλλα συμπληρώνουν αρμονικά την εικόνα των κυκλαδίτικων Λευκών, δεδομένου ότι δεν είναι ογκώδη σε σχέση με τα υπόλοιπα κτίρια.

Το χωριό είναι χτισμένο σε σχήμα σταυρού. Στην κάτω ακριανή μεριά, ορατή από κάθε σημείο του χωριού, βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, φτιαγμένη εξ ολοκλήρου από το σπουδαίο παριανό μάρμαρο - που χρησιμοποιήθηκε και στην αρχαιότητα για γλυπτά όπως ο Ερμής του Πραξιτέλη, η Αφροδίτη της Μήλου, οι Κόρες της Ακρόπολης κ.ά. Αλλωστε, οι Λευκιανοί ήταν φημισμένοι μαρμαροτεχνίτες. Το χτίσιμο της εκκλησίας κράτησε σχεδόν 100 χρόνια και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα.

IΣTOPIA

Επιχειρώντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, οι Λεύκες ιδρύθηκαν τον 16ο αιώνα σε ορεινό σημείο, για να προστατεύονται από τους πειρατές. Τότε το χωριό ονομαζόταν Υρία και κάποτε υπήρξε δήμος και πρωτεύουσα του νησιού. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο δήμος Υρίας έφτασε να αριθμεί μέχρι και 2.500 κατοίκους. Η παραγωγή οίνου ήταν διαδεδομένη, καθώς και η εξαγωγή αυτού. Πολλά νεοκλασικά αρχοντόσπιτα, κάποια σε καλή κατάσταση, μαρτυρούν αυτή την περίοδο ακμής.

Σήμερα, το χωριό έχει περίπου 800 μόνιμους κατοίκους και, γενικά, παρατηρείται μια διάθεση επιστροφής στην ηρεμία και τη γαλήνη που προσφέρει ο τόπος. Η τρέχουσα ονομασία του προέρχεται από την τοπική ενδυμασία -λευκό σκουφί και λευκή βράκα- και τις λεύκες που υπήρχαν τριγύρω.

BOΛTEΣ

Ενα πέρασμα από τον Ράμνο, τον κεντρικό δρόμο του χωριού, οπωσδήποτε εξασφαλίζει τη συναναστροφή με ντόπιους και επισκέπτες. Οι Λευκιανοί είναι ευγενικοί και φιλόξενοι. Ενώ ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, των πιο ηλικιωμένων, είναι η ντοπιολαλιά, για την οποία υπάρχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες στο βιβλίο «Το γλωσσικό ιδίωμα των Λευκών Πάρου» (έκδοση Προοδευτικού Συλλόγου Λευκιανών Πάρου, 2004).

Οσο για τη γύρω από το χωριό περιοχή, εδώ μιλάει η φύση. Στους λόφους με τους ελαιώνες και τα αμπέλια, αλλά και στο πευκοδάσος που καλύπτει τη μία πλευρά των Λευκών, βρίσκονται διάσπαρτα εκκλησάκια και μοναστήρια, καθώς και εννέα ανεμόμυλοι. Από αυτούς, μόνο οι δύο δεν είναι κατεστραμμένοι και, ανακαινισμένοι πια, χρησιμοποιούνται ως κατοικίες.

Από τους ναούς και τα μοναστήρια, όλα έχουν ενδιαφέρον και είναι χτισμένα σε σημεία με πολύ ωραία θέα. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι η εκκλησία της Παναγίας της Υπαπαντής ή «Παναγίας στα κελιά», όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ή Καπαρού, το μοναστήρι της Αγίας Κυριακής και οι δύο ναοί (των Αγίων Πάντων και του Προφήτη Ηλία) στο βουνό που βρίσκεται δυτικά των Λευκών και είναι το ψηλότερο του νησιού, με κορυφή περίπου στα 770 μ.

Ιδανικός περίπατος είναι και η Βυζαντινή οδός, ο δρόμος που ενώνει τις Λεύκες με τον Πρόδρομο και που είναι φτιαγμένος, στο μεγαλύτερο μέρος του, από μάρμαρο.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

Υπάρχουν καθημερινά πλοία, συμβατικά και ταχύπλοα, από τα λιμάνια του Πειραιά, της Ραφήνας και του Λαυρίου. Ανάλογα με το λιμάνι εκκίνησης και το πλοίο, το ταξίδι προς την Πάρο διαρκεί από 2,5 έως 5 ώρες. Αλλη επιλογή που υπάρχει είναι το αεροπλάνο, με το οποίο μπορεί να φτάσει κανείς στο αεροδρόμιο της Πάρου σε περίπου 40 λεπτά. Οι τιμές των εισιτηρίων (με επιστροφή) είναι περίπου 70 ευρώ για τα συμβατικά πλοία, 100 ευρώ για τα ταχύπλοα και 150 ευρώ για τα αεροπλάνα.

Από το λιμάνι αλλά και από το αεροδρόμιο πραγματοποιούνται δρομολόγια λεωφορείων προς τις Λεύκες. Εναλλακτικά, το ταξί θα κοστίσει περίπου 10 - 15 ευρώ από το λιμάνι και 20 - 25 ευρώ από το αεροδρόμιο (ΚΤΕΛ Πάρου,T/22840-21.395, Ταξί Παροικιάς, T/ 22840-21.500).

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ

Οι επιλογές δεν είναι πολλές, αλλά είναι εξαιρετικές!

Το ξενοδοχείο Lefkes Village (T/22840-41.827, 42.398, www.lefkesvillage.com) και το συγκρότημα κατοικιών Καλυψώ (T/ 22840-41.583) είναι οι δύο βασικές. Οι τιμές κυμαίνονται από 40 έως 75 ευρώ το δωμάτιο, ανάλογα με την περίοδο. Μπορεί κανείς να βρει όμως και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Αν είστε συγγραφέας ή μεταφραστής, μπορείτε να φιλοξενηθείτε κατόπιν αιτήσεως στο Σπίτι της Λογοτεχνίας, απόρροια της συνεργασίας του δήμου Πάρου με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου (ΕΚΕΜΕΛ), T/210-36.39.520, www.ekemel.gr.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ

• Στο Δάσος, με τα σπιτικά φαγητά της Φλώρας και το παραδοσιακό παστέλι που φτιάχνει μόνη της. Η θέα από την ταβέρνα της Φλώρας είναι μαγευτική.
• Στο Λευκιανό, σε ένα ωραίο άνοιγμα σαν πλατεία, ο Γιώργος Χανιώτης, έπειτα από πολλά χρόνια μετανάστευσης, επέστρεψε και δημιούργησε μια ιδιαίτερα καλαίσθητη ταβέρνα με πολλές λιχουδιές.
• Στις Νομιστιές της Βάσως Σκορδύλη, κοντά στη στάση του λεωφορείου, με το εξαίρετο σπιτικό κρασί.
• Στον Κλαρίνο της Αργυρώς Ραγκούση, για τα καλύτερα ψητά.
• Στην Πεζούλα της λιχουδιάς, για ολόφρεσκες, σπιτικές, γλυκές και αλμυρές λιχουδιές.

Οι Λεύκες φημίζονται για το κρασί, τη σούμα (όπως λένε οι Λευκιανοί το ούζο), το ξίδι, τα σταφύλια, τα σύκα, τα χόρτα. Αν είστε τυχεροί, μπορεί να γευτείτε κοκόρια, πιτσούνια και κουνέλια.

EΠIΣKEΦTEITE

Το Λαογραφικό Μουσείο που διαχειρίζεται ο πολιτιστικός σύλλογος Υρία (T/ 22840-42.414) και ήταν το πρώτο λαογραφικό μουσείο που λειτούργησε στην Πάρο.
Το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού του Αιγαίου που στεγάζεται στο ξενοδοχείο Lefkes Village για μια ευρύτερη γνωριμία με την κυκλαδίτικη παράδοση.

ΔIABAΣTE

Τις εκδόσεις του Συλλόγου Λευκιανών για την ιστορία και τις παραδόσεις του χωριού (T/ 210-52.45.800, www.lefkes.net.gr).

EKΔHΛΩΣEIΣ-ΠANHΓYPIA

Ο πολιτιστικός σύλλογος Υρία διοργανώνει τη θερινή περίοδο πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Από τα πανηγύρια τα χαρακτηριστικότερα είναι:
• Το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος, που φέτος μάλιστα πέφτει νωρίς, ήτοι 22-24 Μαΐου, οπότε οι Λευκιανοί γιορτάζουν την Αγία Τριάδα.
• Το πανηγύρι του Αγίου Ιωάννη του Καπαρού, στις 29 Αυγούστου. Γλέντι μέσα στα αμπέλια, στις κερασιές και στις βυσσινιές στην ειδυλλιακή τοποθεσία του μοναστηριού.

XPHΣIMA THΛEΦΩNA

Αγροτικό Ιατρείο Λευκών: 22840-41.728
Φαρμακείο Λευκών: 22840-43.274

* Σημείωση: Οι τιμές διαμονής, ναύλων κτλ. που αναφέρονται στον εκάστοτε προορισμό, είναι αυτές που ίσχυαν κατά την χρονική περίοδο συγγραφής και δημοσίευσης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.

ourlife.gr