Πασχαλινά έθιμα-Το σπάσιμο της στάμνας

Πασχαλινά έθιμα-Το σπάσιμο της στάμνας

Συγκεκριμένα, το έθιμο «το σπάσιμο της στάμνας» πραγματοποιείται με την πρώτη Ανάσταση, που γίνεται να ξημερώνει Μεγάλο Σάββατο, τότε που ο ιερέας λέει το «Χριστός Ανέστη» και οι χριστιανοί σπάνε πήλινα αγγεία ή κάνουν με ότι μπορούν θόρυβο για να διώξουν το κακό του θανάτου.

Στην Κέρκυρα το έθιμο μεταφέρθηκε τις πρωινές ώρες, γύρω στις 11 με 12 π.μ και από τα τριώροφα και τετραώροφα κτίρια ανοίγουν τα παραθύρια και «αμολούνε» με δύναμη τις στάμνες, που καθώς πέφτουν κάνουν τον ανάλογο θόρυβο. Έτσι, η εθιμική αυτή πράξη κάνει συμμέτοχους τους πιστούς στη Ανάσταση του Χριστού και συγχρόνως πατούν τον θάνατο.

Οι Κερκυραίοι με τη δεύτερη καμπάνα, που σημάνει την πρώτη Ανάσταση, εκσφενδονίζουν από τα μπαλκόνια τους που τα έχουν στολίσει με κόκκινα λάβαρα, «τους μπότηδες», που έχουν συνήθως διπλή λαβή. Μάλιστα για να κάνουν μεγαλύτερο θόρυβο, τους γεμίζουν με νερό και έτσι είναι πιο βροντεροί.

Έχουν ειπωθεί πολλά για την έλευση αυτού του εθίμου, που άλλοι το θεωρούν ξενικό και άλλοι, πως είναι αρχαιοελληνικής προέλευσης.

Πρώτη εκδοχή είναι, πως, οι Ενετοί κατά την περίοδο της Πρωτοχρονιάς έσπαγαν τις παλιές στάμνες, στην μεγαλύτερη γιορτή τους,- ως φόρο- στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει νέα αγαθά στο σπίτι τους. Οι Ορθόδοξοι μετέφεραν το έθιμο, όπως λένε κάποιοι μελετητές, την Λαμπρή, λόγω που αυτή η εορτή θεωρείται η μεγαλύτερη για αυτούς.

Μια άλλη εκδοχή που φαίνεται να έρχεται από τον μεσαίωνα, είναι αυτή που θέλει να γίνεται το σπάσιμο της στάμνας, για να φύγουν μακριά τα «μολυσμένα» κακά πνεύματα που ταλαιπωρούν τους ανθρώπους.

Μια τρίτη εκδοχή είναι αυτή που λέει, πως επειδή μέσα στη στάμνα τα παλιά χρόνια φύλαγαν τα φάρμακα για να συντηρηθούν, λόγω που εκεί υπήρχε δροσιά, όταν έρχεται η χαρά που πατάει τον θάνατο όπως είναι η Ανάσταση του Χριστού μας, είναι μια ευκαιρία να σπάσουμε τη στάμνα, ως πράξη συμβολική ενάντια στο κακό.

Η τέταρτη εκδοχή έχει παγανιστική προέλευση, και θέλει να δείξει, πως καθώς η φύση οργιάζει την άνοιξη, για τη συλλογή των καρπών απαιτούνται νέα κανάτια και δοχεία για την αποθήκευσή τους. Αυτός είναι και ο λόγος, που σπάμε τα παλιά κανάτια στην Ανάσταση του Κυρίου μας, Ιησού Χριστού.

Το έθιμο του «σπασίματος της στάμνας», διατηρούνταν στην Κεφαλονιά μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα. Φαίνεται δε ότι το έθιμο αυτό ήταν κοινό, σε όλα τα Επτάνησα, και τώρα τελευταία αναβιώνει στη Λευκάδα, Ζάκυνθο και στην Κεφαλονιά.

ΠΗΓΗ:mykefalonia.com

*enikos.gr