Εναλλακτικές καλλιέργειες: Δεν είναι χρυσοφόρες, κρύβουν όμως ευκαιρίες

από **ΜΗΔΕΙΑ** Τετ 18 Ιουν - 0:06

Όταν πριν από περίπου 10 χρόνια άρχισε και στην χώρα μας να δημιουργείται ο μύθος των υπερτροφών, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να δηλώσουν γνώστες και ειδικοί και ακόμη περισσότεροι εκείνοι οι οποίοι παρασύρθηκαν και επένδυσαν σε καλλιέργειες όπως το ιπποφαές, το μύρτιλο, το γκότζι μπέρι , τα σαλιγκάρια ή τις τρούφες.

Το χειρότερο ήταν οτι οι “ειδικοί” εμφάνιζαν τεράστια έσοδα ανά στρέμμα για τους παραγωγούς οι οποίοι τελικά βρέθηκαν χωρίς προοπτική, να καταγράφουν μόνο ζημιές.

Σήμερα η κατάσταση παραμένει δύσκολη, ωστόσο υπάρχει η εμπειρία και ήδη έχουν συγκροτηθεί συνεταιρισμοί οι οποίοι παρέχουν και τεχνογνωσία και λύση ως προς την διάθεση.

Ο συνεταιρισμός “Πελοποννησιακή γή” με έδρα την Μεσσήνη είναι ένας από αυτούς που έχει καταφέρει να μπεί στο χώρο των “εναλλακτικών καλλιεργειών” αλλά με τους δικούς του κανόνες και όχι με όλα όσα έχουν γραφτεί και έχουν δημιουργήσει τον μύθο περί χρυσοφόρου παραγωγής υπερτροφών.

Πλέον με βάση την μέχρι τώρα εμπειρία κανείς παραγωγός ιπποφαούς δεν μπορεί να περιμένει κέρδη από ένα στρέμμα 5 και 6 χιλιάδες ευρώ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της “Πελοποννησιακής γής” κ. Βασίλη Κωνσταντινίδη τα καθαρά έσοδα δεν μπορεί να ξεπεράσουν στις καλύτερες των συνθηκών τις 2000 ευρώ και ούτε βεβαίως η συγκεκριμένη καλλιέργεια μπορεί να αναπτυχθεί σε πολλά στρέμματα.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα σαλιγκάρια, έναν κλάδο που έχουν ακουστεί τόσα πολλά. Οι εκτιμήσεις του Συνεταιρισμού Σαλιγκαροτρόφων Ελλάδος που έχει έδρα τα Γεφύρια Καρδίτσας εκτιμά οτι τα έσοδα δεν μπορεί να είναι περισσότερα από 1500 ευρώ και οτι η εκτροφή μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά στο οικογενειακό εισόδημα. Και αυτά τα χρήματα θα πρέπει να υπολογιστούν στην περίπτωση που ο σαλιγκαροτρόφος δεν θα χρησιμοποιήσει εργάτες .

Το μεγάλο πρόβλημα για τα σαλιγκάρια και για όλα τα προϊόντα είναι η επεξεργασία και η διάθεση .

Ανάλογη είναι η κατάσταση και για τα ρόδια που θεωρείται μια καλλιέργεια που έχει κερδίσει πολλούς αγρότες κυρίως στις περιοχές που πρίν παράγονταν καπνά. Τα καθαρά έσοδα δύσκολα θα ξεπεράσουν τα 1000 ευρώ ανά στρέμμα και βεβαίως αφού βρεθεί τρόπος διάθεσης.

Πολύ μικρά είναι τα έσοδα για τα αρωματικά φυτά τα οποία δεν μπορούν σε ιδανικές συνθήκες να ξεπεράσουν τα 300 ευρώ.

Ισως “καλά έσοδα” μπορεί να εγγυηθεί η τρούφα αλλά μιλάμε για μια καλλιέργεια η οποία θέλει καλές γνώσεις και υπομονή, καθώς τα φυτά δεν αποδίδουν αμέσως αλλά μετά από χρόνια, όπως άλλωστε και αυτά των δυναμικών καλλιεργειών.

Τι πρέπει να γνωρίζει ο καλλιεργητής

- Πριν κάνει οποιαδήποτε ενέργεια να ζητήσει ενημέρωση από έμπειρο γεωπόνο για την καλλιέργεια.

-Να ελέγξει το μικροκλίμα του κτήματος που θα καλλιεργήσει.

-Να κάνει ανάλυση του εδάφους ώστε να γνωρίζει την συνθεσή του και κατά συνέπεια ποιά δέντρα και φυτά μπορούν να ευδοκιμήσουν.

-Να ελέγξει με μεγάλη προσοχή την ποιότητα, τη προέλευση και την προσαρμοστική ικανότητα των φυτών που θα εγκαταστήσει , δεδομένου οτι τα περισσότερα εισάγονται.

-Να ερευνήσει τη δυνατότητα διάθεσης του προϊόντος, την επεξεργασία και τα δίκτυα εμπορίας. Συνήθως αυτά δεν υπάρχουν με το λογική που τα συναντάμε σε πιο συμβατικές καλλιέργειες.

-Πριν αποφασίσει να επισκεφτεί υπάρχουσες καλλιέργειες ή μονάδες εκτροφής σαλιγκαριών για παράδειγμα , να μιλήσει με ανθρώπους που γνωρίζουν εκ πείρας τα θετικά και τα αρνητικά ώστε να μειώσει στο ελάχιστο τις πιθανότητες της λανθασμένης επιλογής.

-Εάν πρόκειται για καλλιέργεια για την οποία δεν υπάρχει σχετική εμπειρία ούτε επιστημονική γνώση καλό θα είναι να ξεκινήσει με λίγα στρέμματα ώστε και να μάθει αλλά και σε περίπτωση αποτυχίας η ζημιά να είναι μικρή.

-Το πιο σημαντικό όλων είναι να υπολογίσει το κόστος λαμβάνοντας υπόψη του όλες τις παραμέτρους .Αυτό που συνήθως δεν υπολογίζουν οι παραγωγοί είναι οτι η όποια δυναμική καλλιέργεια δεν αποδίδει από τον πρώτο χρόνο , ενώ είναι πολλά τα έξοδα που έχουν σχέση με την περίφραξη, το πότισμα και την αγορά φυτών.

Τα πλεονεκτήματα

Και στην περίπτωση των εναλλακτικών καλλιεργειών υπάρχουν πλεονεκτήματα τα οποία αν αξιοποιηθούν σωστά θα έχουμε καλά αποτελέσματα:

-Με αυτές ενισχύεται το οικογενειακό εισόδημα εφ, όσον γίνει σωστή επιλογή της καλλιέργειας και έρχεται να συμπληρώσει τις άλλες δραστηριότητες του αγρότη , τουλάχιστον σε πρώτη φάση.

-Μέσω αυτών μπορούν να αξιοποιηθούν ορεινές εκτάσεις οι οποίες ενδείκνυται για την καλλιέργειας τρούφας ή ιππποφαούς.

-Οι συγκεκριμένες καλλιέργειες μπορούν να αντικαταστήσουν άλλες όπως τα καπνά ή το βαμβάκι χωρίς να εξαρτώνται από τις επιδοτήσεις .

-Με βάση την εμπειρία άλλων χωρών , ο κλάδος των νέων καλλιεργειών μπορεί ενταχθεί στη συμβολαιακή γεωργία και βεβαίως μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από ομάδες παραγωγών η οποίες ήδη αρχίζουν να συγκροτούνται.

-Τα προϊόντα αυτά έχουν σημαντικές προοπτικές εξαγωγών ,καθώς είναι περιζήτητα στις ώριμες αγορές .

Οι καλλιέργειες

Το Ιπποφαές είναι ένα φυτό το οποίο ήρθε στην χώρα μας από τις ασιατικές χώρες.Σήμερα καλλιεργούνται περίπου 2000 στρέμματα με τους παραγωγούς να το πωλούν περίπου 4 ευρώ το κιλό. Βεβαίως η τελική τιμή για τον καταναλωτή επεξεργασμένου καρπού μπορεί να φτάσει και τα 60 ευρώ.Η μεγάλη τιμή οφείλεται στο γεγονός οτι από πέντε κιλά νωπού καρπού παίρνουμε ένα κιλό αποξηραμένου.

Η απόδοση ανά στρέμμα μπορεί να φτάσει τα 1000 κιλά σε ιδανικές συνθήκες με τη διαφορά ότι το φυτό αρχίζει να αποδίδει μετά από τρία χρόνια.

Κάθε στρέμμα “χωρά” περίπου 165 φυτά τα οποία κοστίζουν 4 ευρώ το ένα .Στο κόστος εγκατάστασης θα πρέπει κάποιος να υπολογίσει την περίφραξη , το πότισμα ,το οποίο συνολικά μπορεί να φτάσει τα 1000 ευρώ ανά στρέμμα.

Το Μύρτιλλο

Ακόμη στην χώρα μας δεν μπορούμε να πούμε οτι καλλιεργούνται πολλά στρέμματα με εξαίρεση τη Δράμα όπου και κει η καλλιέργεια έχει πολλά στοιχεία πειραματισμού.

Και το μύρτιλλο όπως και το ιπποφαές είναι φυτό το οποίο εισάγεται και είναι ανθεκτικό στις υψηλές αλλά και τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Δεν αποδίδει απο τον πρώτο χρόνο. Οταν αρχίσει να αποδίδει μπορεί να φτάσει και τα 1000 κιλά ανά στρέμμα με μέση τιμή πώλησης για τον παραγωγό τα 4 ευρώ.

Από αυτά αν υπολογιστούν τα έξοδα τα καθαρά έσοδα μπορούν να φτάσουν και τις 3000 ευρώ.

Τα βασικά έξοδα για περίφραση , πότισμα και προμήθεια φυτών δεν μπορεί να είναι λιγότερα από 1000 ευρώ.

Το ρόδι

Η καλλιέργεια της ροδιάς ,αν και δεν είναι εύκολη , τα τελευταία χρόνια έχει επεκταθεί σε πολλές περιοχές τις χώρας, έχουν γίνει μονάδες επεξεργασίας , ενώ γίνονται και σοβαρές εξαγωγικές προσπάθειες.

Το πρόβλημα και εδώ είναι οτι πολλοί επιτήδειοι έχουν μπει στον κύκλο παραγωγής και διάθεσης με αποτέλεσμα σήμερα να επικρατεί σύγχυση . Η ροδιά είναι ένα δέντρο το οποίο αρχίζει να αποδίδει κατά το πέμπτο έτος .Τα μικτά έσοδα δεν μπορούν να ξεπεράσουν τα 1500 ευρώ.Ενώ, το αρχικό κόστος εγκατάστασης μπορεί να φτάσει τα 600 ευρώ. Από κάθε στρέμμα ο παραγωγός μπορεί να πάρει περίπου 2.500 κιλά τα οποία πωλούνται προς 70 λεπτά το κιλό.

Το μεγάλο ζητούμενο για τους παραγωγούς είναι να μειωθεί το ποσοστό ροδιών που πάει για χυμοποίηση και να έχουμε παραγωγή Α ποιότητας που έχει και καλύτερες τιμές.

Η τρούφα

Αν και ακόμη στην χώρα μας δεν υπάρχει το νομικό καθεστώς που να επιτρέπει την επεξεργασία , εν τούτοις η τρούφα είναι μια καλλιέργεια που έχει προοπτικές .

Βεβαίως υπάρχει και η άγρια τρούφα την οποία κανείς μπορεί να μαζέψει στη φύση με την χρήση ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων η οποία μπορεί να πωληθεί περίπου 200 ευρώ το κιλό. Όμως όταν θέλουμε να μιλήσουμε για οργανωμένη παραγωγή θα πρέπει να γνωρίζουμε οτι χρειάζεται ένα έστω μικρό κεφάλαιο και πολλή υπομονή.

Το κόστος ανά στρέμμα μπορεί να φτάσει ως και τα 2000 ευρώ ,για περίφραξη πότισμα και την αγορά δέντρων (κάθε στρέμμα χωρά 50 δέντρα). Όμως σε αυτά ο παραγωγός θα πρέπει να υπολογίσει και τον χρόνο υπομονής …Τα δέντρα αρχίζουν να αποδίδουν μετά το 7ο έτος και από κάθε στρέμμα μπορεί να συλλεχτούν απο 5-15 κιλά τρούφας η οποία μπορεί να πουληθεί στην αγορά από 800 έως 3.500 ευρώ το κιλό.

Αρωματικά

Μπορεί ακόμη να μην υπάρχει στην χώρα μας εθνικός κατάλογος φυτών και σπόρων ωστόσο τα αρωματικά φυτά απασχολούν σοβαρά πολλούς νέους οι οποίοι θέλουν να επενδύσουν στον πρωτογενή τομέα.

Ομως η καλλιέργεια δεν είναι εύκολη και ακόμη πιο δύσκολη είναι η τυποποίηση και η διάθεση. Κατά μέσο όρο το κέρδος από κάθε καλλιέργεια ανά στρέμμα δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 300 ευρώ.Το καλό στην υπόθεση είναι οτι μπορούν να καλλιεργηθούν σε παλιά καπνοχώραφα , ενώ ο εξοπλισμός ( ξηραντήρια , μηχανήματα κλπ)είναι σχεδόν ίδιος με αυτά που χρησιμοποιούνται στα καπνά.

Ενδεικτικά οι αποδόσεις για τον παραγωγό για τη Ρίγανη, το θρούμπι ,την ματζουράνα περίπου 500 κιλά ανά στρέμμα σε χλωρή μορφή.Σε ξηρή δεν ξεπερνάει τα 100 κιλά με την τιμή διάθεσης να μην ξεπερνά τα 4 ευρώ το κιλό.

Το δεντρολίβανο μπορεί να αποδώσει και 1200 κιλά το στρέμμα σε χλωρή μορφή , με το τελικό προϊόν που διατίθεται στην αγορά να φτάνει τα 150 κιλά , προς 4-5 ευρώ το κιλό.

Το χαμομήλι αποδίδει περίπου 200 κιλά το στρέμμα με το καθαρό ξηρό προϊόν να μην ξεπερνά τα πέντε κιλά , τα οποία πωλούνται εως και 50 ευρώ το κιλό.

Η λεβάντα μπορεί να αποδώσει 30 κιλά το στρέμμα σε ξηρό προϊόν το οποίο πωλείται προς 8 ευρώ το κιλό.

Το φασκόμηλο δίνει 80 κιλά (ξηρό προιόν)το στρέμμα με την τιμή για τον παραγωγό να φτάνει τα 7 ευρώ το κιλό.

Τέλος το μελισσόχορτο ,η μέντα και ο βασιλικός αποδίδουν σε χλωρή μορφή περίπου 1500 κιλά το στρέμμα και σε ξερή 180 κιλά .Η τιμή πώλησης και για τα τρία φτάνει τα 6 ευρώ το κιλό.

ΠΗΓΗ

http://www.toxrima.gr/enallaktikes-kalliergies-den-ine-chrisofores-krivoun-omos-efkeries/