Ο Χόρχε Μπουκάι μιλάει στο Θανάση Λάλα: «Ακόμη και το λάθος είναι καλύτερο από το να μην πάρεις καμία απόφαση.» (πρώτο μέρος)

από **ΜΗΔΕΙΑ** Σαβ 5 Ιουλ - 0:30

Ο ψυχοθεραπευτής που γέμισε το Μουσείο Μπενάκη. Πολλοι τον θεωρούν γκουρού της ψυχής, αλλοι τον αμφισβητούν εντονα. Σιγουρο είναι ότι είναι ένα γεγονός. Τα βιβλία του στην χώρα μας αλλα και σε 22 αλλες γλώσσες μεταφρασμένα κανουν απίστευτα εκδοτικά νούμερα. Οπου εκδιδονται είναι εκδοτικό γεγονός. Τον συνάντησα με την βοήθεια του ελληνα εκδότη του _φίλο καλό από παλιά_ και μίλησα μαζί του μιάμιση ώρα. Ενας ανθρωπος της ζωής, που ξέρει να χειρίζεται το μυαλό του με σκοπό να λύσει προβλήματα υπαρξης των γύρω ανθρώπων. Δεινός συζητητής και έτοιμος να κάνει το αρνητικό θετικό με μόνο εργαλείο το νου και την λογική.
Απολαυστε τον

Θ.Λ.
Σε τι περιβάλλον μεγαλώσατε;

Χ.Μ.
Γεννήθηκα μέσα σε μιά οικογένεια μεταναστών. Είχα έναν παππού Εβραίο και έναν Άραβα, ο οποίοι πήγαν στην Αργεντινή στις αρχές του 20ου αιώνα για να γλιτώσουν από την πείνα και να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Αυτοί οι 2 παππούδες, ο Εβραίος και ο Άραβας, είχαν γεννηθεί και οι δύο στη Δαμασκό και ήταν συμμαθητές απ’ το σχολείο. Εκείνους τους καιρούς, η σχέση μεταξύ Αράβων κι Εβραίων δεν ήταν τόσο προβληματική ούτε στη Συρία ούτε στον υπόλοιπο κόσμο. Κι έτσι οι παππούδες μου ήταν πολύ φίλοι. Οι δυο τους έφτασαν στην Αργεντινή και ο καθένας ακολούθησε το δικό του δρόμο. Ο ένας ήταν πιο τυχερός γιατί είχε ένα επάγγελμα, ήταν βιοτέχνης πουκαμίσων. Ο άλλος ήταν έμπορος, όπως και τόσοι άλλοι μετανάστες. Είχε ένα κατάστημα το οποίο πουλούσε τα πάντα. Έτσι, ο καθένας τους έφτιαξε τη ζωή του, και μια μέρα, χάρη σ’ ένα απ’ αυτά τα παιχνίδια που πιστεύω πως παίζει το πεπρωμένο, τα παιδιά τους παντρεύτηκαν μεταξύ τους. Κι έτσι, μέσα σε μια οικογένεια μικτής καταγωγής, Εβραίων και Αράβων, ήταν λογικό το σπίτι να είναι πάντα γεμάτο παραμύθια. Ο Άραβας παππούς αφηγούνταν τα παραμύθια των Δερβίσηδων, ο Εβραίος παππούς αφηγούνταν τα παραμύθια του Χασιδισμού κι όλοι στην οικογένεια καθόμασταν γύρω τους και τους ακούγαμε. Κι έτσι ο αδελφός μου κι εγώ, μεγαλώσαμε με ιστορίες και παραμύθια από την Ανατολή. Ειδικά ο Άραβας παππούς μου, είχε να πει μια ιστορία για τα πάντα.

Θ.Λ.

Από τη μαμά ήταν ο Εβραίος;

Χ.Μ.

Ναι ακριβώς. Ο Εβραίος ήταν από τη μεριά της μητέρας μου.

Θ.Λ.

Υπήρχε μια λογική της Εβραϊκής κοινότητας μέσα στο σπίτι;

Χ.Μ.

Όχι, γιατί επρόκειτο για μια κοινότητα Σεφαρδιτών. Δεν ήταν σαν την Εβραϊκή κοινότητα της Ανατολικής Ευρώπης. Ήταν η Εβραϊκή κοινότητα των Αραβικών χωρών. Και οι τέσσερις παππούδες μου μιλούσαν Αραβικά. Η γλώσσα και των τεσσάρων τους ήταν τα Αραβικά. Δεν μιλούσαν ούτε Ισπανικά ούτε Εβραϊκά. Στο σπίτι μου κανείς δε μίλησε ποτέ Εβραϊκά. Και το φαγητό που έτρωγα σε όλη μου τη ζωή ήταν Αραβικό, όπως για παράδειγμα το λαχματζούν και το κέμπε. Η μητέρα μου μαγείρευε τα Αραβικά φαγητά με έναν τρόπο που δεν μπόρεσε ποτέ κανείς να μου ξαναμαγειρέψει στη ζωή μου. Έτσι, η κουλτούρα με την οποία μεγάλωσα, η μουσική που ακουγόταν στο σπίτι μου και τα τραγούδια που αγαπούσαμε ήταν όλα στα Αραβικά. Δεν είχα κάποια σχέση με την άλλη πλευρά, την Εβραϊκή, με την Εβραϊκή κουζίνα και τις επιρροές από τη Ρωσία, τη Γερμανία ή την Πολωνία. Το περιβάλλον της οικογένειάς μου λοιπόν, ήταν πάντα περισσότερο Αραβικό απ’ ότι Εβραϊκό. Όμως, στην Αργεντινή δεν υπήρξε ποτέ διαμάχη μεταξύ Αράβων και Εβραίων. Το σπίτι μου δεν ήταν μοναδική περίπτωση. Η Αραβική και η Εβραϊκή κοινότητα στην Αργεντινή, είχαν πάντα άριστες σχέσεις. Τόσο που, όταν έγινε το χτύπημα στην ισραηλινή πρεσβεία στην Αργεντινή και το δεύτερο χτύπημα στη συναγωγή AMIA (Asociación Mutual Israelita Argentina), η Αραβική κοινότητα βγήκε στους δρόμους να διαδηλώσει δίπλα δίπλα με την Εβραϊκή, επειδή αισθάνθηκαν πως στην πραγματικότητα όλο αυτό ήταν μια επίθεση εναντίον της ίδιας τους της ταυτότητας και του δεσμού μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Θ.Λ.

Εσάς ποιος σας επηρέασε περισσότερο από τους δύο παππούδες ή τι πήρατε από τον ένα και τι πήρατε από τον άλλο;

Χ.Μ.

Ο ένας ήταν πιο καλλιεργημένος και ήταν σε κάπως καλύτερη οικονομική κατάσταση. Ο άλλος, ο Άραβας, ο πατέρας του πατέρα μου, ήταν ένας τεμπέλης. Του άρεσε πολύ το κρασί, να καπνίζει _κάπνιζε εκατό τσιγάρα την ημέρα_ του άρεσε πολύ να παίζει τάβλι _ήταν το αγαπημένο του παιχνίδι_ και του άρεσε πολύ να μιλάει με φίλους. Το μόνο που δεν του άρεσε ήταν η δουλειά. Όλα τα υπόλοιπα του άρεσαν πολύ! Εγώ πάντα αστειευόμενος λέω _το λέω γιατί θα μπορούσε να είναι αλήθεια_ πως όταν πέθανε ο παππούς μου, ο Φάρας, η γιαγιά μου ήθελε να βάλουν στον τάφο μια επιγραφή που να λέει: «Εδώ εξακολουθεί να αναπαύεται ο Φάρας Μπουκάι». Μιλάμε γιά περίπτωση... Οταν έφτασε 46-47 χρονών, φώναξε τα παιδιά του _ο μεγαλύτερος ήταν ο πατέρας μου που ήταν τότε 18 χρονών– και τους είπε: «Αυτά είναι τα κλειδιά της επιχείρησής μου. Εγώ έχω δουλέψει ήδη αρκετά. Τώρα δουλέψτε εσείς.» Και δεν δούλεψε ποτέ ξανά στη ζωή του. Ποτέ ξανά. Έζησε σαράντα χρόνια ακόμα, παρόλο που κάπνιζε, αλλά δεν δούλεψε ποτέ ξανά στη ζωή του.

Θ.Λ.

Από όλη αυτήν την σχεση με τους παππούδες σας, υπάρχουν 2-3 φράσεις που να είναι κανόνες ζωής γιά σας; Να τους έχετε κρατήσει σαν περιουσία ηθική και πνευματική και που παίζουν σημαντικό ρόλο πάνω σάς;

Χ.Μ.

Δεν υπάρχουν τέτοιες φράσεις. Οι παππούδες μου δεν μιλούσαν πολύ... Αλλά ο τρόπος ζωής τους παρουσιάζει πολλά διδάγματα. Από αυτόν τον παππού τον λίγο τεμπέλη και λίγο γυναικά, έμαθα τη σημασία του να απολαμβάνει κανείς τη ζωή πραγματικά. Από τον άλλο παππού έμαθα πολλά που έχουν να κάνουν με την επιμονή και τα αποτελέσματα της συνεχούς κι αφοσιωμένης εργασίας. Και πιστεύω πως έμαθα κι από τους δυο, το πώς μπορεί κανείς να γελάσει σχεδόν με το οτιδήποτε. Γιατί οι παππούδες μου ήταν πολύ αστείοι. Και ειδικά ο παππούς που δεν δούλευε! Ήταν πολύ αστείος κι εγώ τον λάτρευα. Επαναλάμβανε μιά φράση που εμένα και τον αδελφό μου, μας έκανε πάντα να γελάμε: «Οι γυναίκες πρέπει να παντρεύονται. Οι άντρες όχι» Κι εμείς του λέγαμε: «Μα παππού με ποιόν θα παντρεύονται οι γυναίκες αν οι αντρες δεν πατρεύονται;» Κι ο παππούς απαντούσε: «Αυτά είναι γυναικεία ζητήματα και δεν πρέπει να ανακατευόμαστε. Ας τα λύσουν μόνες τους». Φυσικά, αυτό ήταν κάτι πολύ σοβινιστικό, αλλά έκρυβε ταυτόχρονα και μια αστεία τρυφερότητα μέσα στο πλαίσιο του γελοίου.

Θ.Λ.

Τελικά, ο άνθρωπος πώς βρίσκει το δρόμο του; Ο καθένας έχει ένα δρόμο; Τον ανοιγουμε μόνοι μας τον δρόμο μας;

Χ.Μ.

Ναι. Πιστεύω πως ο κάθε άνθρωπος χαράσσει το δρόμο του. Δεν πιστεύω πως ο δρόμος είναι κάτι που το βρίσκει κανείς ετοιμο, ότι υπάρχει κι αρκει να τον βρούμε. Δεν προχωράει κανείς και ξαφνικά βρίσκει μπροστά του μια πόρτα την οποία διασχίζει και πάει όπως τον πάει ο δρόμος. Ίσως να ισχύει και αυτό λίγο, αλλά τελικά εσύ διαλέγεις το δρόμο σου. Εσύ αποφασίζεις. Δεν πιστεύω πως υπάρχει ένα πεπρωμένο συγκεκριμένο για τον κάθε άνθρωπο. Ούτε όμως πιστεύω πως υπάρχει ένας συγκεκριμένος δρόμος από τον οποίο πρέπει όλοι να περάσουν.

Θ.Λ.

Γεννιόμαστε με κάτι; Τι φέρουμε από αυτό που είμαστε με την γεννησή μας;

Χ.Μ.

Πιστεύω πως γεννιόμαστε με πολλά πράγματα. Είμαι γιατρός και δεν μπορώ να αγνοήσω την γενετική κληρονομιά. Και ως ψυχίατρος, πιστεύω πως υπάρχουν χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας που είναι κληρονομικά και όχι επίκτητα. Έτσι, ένα μέρος αυτού που είσαι το έχεις κληρονομήσει. Το έχεις εκ γενετής. Ένα άλλο μέρος έχει προστεθεί βάσει του τι έχεις κάνει εσύ με όσα έχεις κληρονομήσει. Κι ένα άλλο μέρος έχει διαμορφωθεί από τις συνθήκες. Αν πρέπει να το πω πολύ πειστικά, θα σας έλεγα πως ο καθένας μας, σε κάθε στιγμή της ζωής του, συναντιέται με αυτό που θα μπορούσα να ονομάσω «πεπρωμένο». Μιλάω γι’ αυτό το κάτι που λογικά θα συνέβαινε αν κανείς δεν το απέφευγε. Συναντιέται όμως ο καθένας μας και με την ίδια του την ικανότητα. Αυτήν με την οποία έχει γεννηθεί. Με τις ίδιες του τις δυνατότητες και τις αδυναμίες. Εγώ αυτό το ονομάζω «το προσωπικό σου κεφάλαιο». Το Κεφάλαιο με το οποίο έχεις γεννηθεί. Το δικό σου Κεφάλαιο. Επίσης _επιπλέον αυτού του στοιχείου, που δεν εξαρτάται από εσένα, γιατί είναι κάτι που έτσι σου έτυχε στη μοιρασιά_ υπάρχουν και πράγματα που εμπίπτουν σε άλλον τομέα. Υπάρχουν όντως πράγματα που εσύ δεν μπορείς να τα αλλάξεις. Ούτε αυτά που όρισε το πεπρωμένο για εσένα. Ούτε αυτά που σου έτυχαν στη μοιρασιά. Υπάρχουν όμως και πράγματα που όντως αλλάζουν συνεχώς. Ακόμα κι αν δεν εξαρτώνται από εσένα. Γιατί υπάρχει ένας παράγοντας που ονομάζεται «ταλέντο».

Θ.Λ

Τι είναι το ταλέντο;

Χ.Μ

Το ταλέντο είναι αυτό που κάνεις εσύ με όσα έχεις λάβει. Κι αυτό εξαρτάται από εσένα.

Θ.Λ

Τυχή υπάρχει;

Χ.Μ

Είναι ενας τέταρτος παράγοντας που παρεμβαίνει στη ζωή μας η τύχη. Αυτό που έρχεται και σε βρίσκει και δεν εξαρτάται από εσένα κι ούτε μπορείς να το προβλέψεις. Η τύχη είναι κάτι που δεν προβλέπεται. Πάντως στη ζωή, σε κάθε κατάσταση, παρεμβαίνουν και μας καθορίζουν αυτοί οι τέσσερις παράγοντες: α) το προαποφασισμένο, β) αυτό που σου έτυχε στη μοιρασιά, γ) αυτό που εσύ έκανες με αυτό που σου μοιράστηκε, δ) και η τύχη. Και σε κάθε κατάσταση, αυτά τα τέσσερα πράγματα μπλέκονται μεταξύ τους για να δημιουργήσουν μια πραγματικότητα. Αυτή η πραγματικότητα καθοδηγεί τις πράξεις μας.

Θ.Λ.

Ο κάθε ένας έχει μια δική του πραγματικότητα;

Χ.Μ.

Ο κάθε ένας έχει το δικό του χάρτη της πραγματικότητας. Ο χάρτης όμως δεν αλλάζει την πραγματικότητα. Η αλήθεια βρίσκεται εκεί. Αν σας ρωτούσα εσάς: «Πως θα μου περιγράφατε αυτό το βιβλίο που βλέπετε εκεί, πάνω στο τραπέζι;» εσείς θα μου λέγατε: «Έχει ένα εξώφυλλο, έχει έναν τίτλο, έχει εικόνες». Εγώ θα έλεγα: «Όχι. Δεν έχει καμία εικόνα μέσα. Είναι μόνο κείμενο». Γιατί εγώ το βλέπω από εδώ που κάθομαι, ενώ εσείς το βλέπετε από εκεί που κάθεστε. Η μεγάλη σοφία των ανθρώπων είναι το να καταλαβαίνουν πως η ματιά σας, η τόσο διαφορετική από τη δική μου, είναι εξίσου πραγματική με τη δική μου.

Θ.Λ.

Η αλήθεια τι σχέση έχει με την πραγματικότητα; Υπάρχει; Άλλο αλήθεια κι άλλο πραγματικότητα;

Χ.Μ.

Πιστεύω πως η αλήθεια είναι εκείνα τα πράγματα στα οποία είναι κανείς διατεθειμένος να πιστέψει με βεβαιότητα. Περιληπτικά, για μένα η αλήθεια είναι κάτι που βρίσκεται από το δέρμα μας και προς τα μέσα. Η πραγματικότητα είναι κάτι που βρίσκεται από το δέρμα μας και προς τα έξω. Εννοώ πως, όλα όσα είναι αληθινά για μένα δεν είναι οπωσδήποτε και πραγματικά, και όλα όσα είναι πραγματικά δεν είναι οπωσδήποτε και αληθινά.

Θ.Λ.

Πόσο μπορεί να επηρεάσει το ταλέντο, αυτό που θα κάνουμε στη ζωή; Και τι είναι ταλέντο;

Χ.Μ.

Για μένα, το ταλέντο είναι ακριβώς αυτό που είπα και πριν: «Τι κάνω εγώ με τα μέσα που έχω κληρονομήσει». Μπορεί να έχω κληρονομήσει ένα καλό μουσικό αυτί. Αλλά αυτό δεν είναι το ταλέντο μου. Το ταλέντο μου είναι το αν θα αναπτύξω, αν θα καλλιεργήσω αυτό το μουσικό αυτί κι αν θα το θέσω στην υπηρεσία αυτού για το οποίο χρησιμεύει το ταλέντο. Αυτό είναι το ταλέντο. Το να είμαι ικανός να χρησιμοποιήσω τα μέσα που διαθέτω εκ γενετής και να τα ενισχύσω για να γίνουν χρησιμα, για να τα φτάσω στο ανώτατο επίπεδο. Ο πιο ταλαντούχος είναι αυτός που έχει αναπτύξει περισσότερο τις φυσικές του παροχές. Όχι αυτός που προσπαθεί να αναπτύξει κάτι που δεν έχει. Αυτός είναι κάποιος πολύ εργατικός. Το ταλέντο είναι το να αναπτύξεις αυτό που ήδη έχεις. Με ποιόν τρόπο επηρεάζει το ταλέντο; Τι είναι το ταλέντο; Το ταλέντο είναι το εξής: σε μια οποιαδήποτε κατάσταση καθορισμένη από κάποιον από τους τέσσερις παράγοντες που προαναφέραμε, να μετατρέψω τις συνθήκες που συναντάω, σε ευκαιρία που θα με ωφελήσει. Αυτό είναι το ταλέντο: το να μετατρέπεις κάθε κατάσταση σε ευκαιρία.

Θ.Λ.

Τι είναι αυτό που μπορεί να σκοτώσει το ταλέντο;

Χ.Μ.

Πιστεύω πως υπάρχουν πολλά που σκοτωνουν το ταλέντο. Για παραδειγμα το να μην πιστεύεις στην ικανότητά σου, είναι κάτι που μπορεί να σκοτώσει το ταλέντο. Με απλούς όρους, μια χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να σκοτώσει το ταλέντο σου, το να σταματήσεις να το καλλιεργείς. Ας φανταστούμε το ταλέντο σαν μια ιερή φωτιά την οποία εσύ πρέπει να τροφοδοτείς συνεχώς, κι εσύ ξεχνάς το ταλέντο σου και σταματάς να το τροφοδοτείς, δεν το καις, καιγεσαι. Όπως η φωτιά, θα σβήσει καποια στιγμή το ταλέντο αν δεν το τροφοδοτεις. Κι αν σβήσει το ταλέντο, θα πάψει να είναι στη διάθεσή σου. Με ένα όμως πλεονέκτημα: μπορείς να το αναπτύξεις ξανά. Αν σταματήσεις να καλλιεργείς το μέσο που διαθέτεις, δεν σημαίνει ότι θα εξαφανιστεί για πάντα. Η πηγή αυτή θα βρίσκεται εκεί, και μπορείς να γυρίσεις. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το ταλέντο είναι αυτό που σου δίνει φτερά. Να περπατήσουμε, μπορούμε σχεδόν όλοι. Να πετάξουν μπορούν μόνο εκείνοι που έχουν το ταλέντο για να το κάνουν. Το ταλέντο είναι αυτό που σου δίνει φτερά. Αν παρατήσεις το ταλέντο σου ή το ξεχάσεις, θα συνεχίσεις περπατώντας, κι αυτό δεν είναι κάτι κακό. Αλλά θα χάσεις το προνόμιο που σου προσέφερε το ταλέντο σου: το να πετάς.

Θ.Λ.

Μπορεί το ταλέντο, αν το διαπιστώσει ένας άνθρωπος, να τον αρρωστήσει; Να γίνει η αρρώστια του;

Χ.Μ.

Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Ίσως θα πρέπει να σκεφτώ κάποιον που να έχει μετατρέψει το ταλέντο του σε εμμονή. Ίσως πρέπει να σκεφτώ κάποιον για τον οποίο, το να είναι ταλαντούχος, έχει μετατραπεί σε πρόβλημα. Ίσως θα πρέπει να επικεντρωθώ στο κακό που μπορεί να προκαλέσει η ματαιοδοξία στο ταλέντο, κι όχι στο κακό που προκαλεί το ταλέντο στη ματαιοδοξία. Θέλω να πω, πως εκεί το πρόβλημα δεν είναι το ταλέντο. Το προβλήμα είναι η προσωπικότητα πάνω στην οποία αναπτύσσεται το ταλέντο. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω πως όλοι οι δάσκαλοι που κάποτε βοήθησαν κάποιον μαθητή, το έκαναν λέγοντάς του: «Έχε εμπιστοσύνη στο ταλέντο σου. Μην επιθυμείς να φτάσεις ούτε πιο χαμηλά ούτε πιο ψηλά απ' αυτό που πραγματικά είσαι. Μην πετάς πιο ψηλά απ’ όσο σου επιτρέπουν τα φτερά σου, αλλά ούτε και πιο χαμηλά απ’ όσο σου επιτρέπουν τα φτερά σου.» Είναι η διάσημη ιστορία του Γκέρσουιν.

Θ.Λ
Τι λέει αυτή η ιστορία του Γκερσουίν;

Χ.Μ

Ο Γκέρσουιν ήταν μουσικός και θαύμαζε τον Μορίς Ραβέλ. Ήταν μαγεμένος από τη μουσική του Ραβέλ τόσο, που κάποτε αποφάσισε να παραιτηθεί απ' όλα τα χρήματα που έβγαζε στη Νέα Υόρκη, για να ταξιδέψει στη Γαλλία και να γίνει μαθητής του Ραβέλ. Ελεγε: «Αυτός είναι ο μέντορας και δάσκαλός μου». Με πολύ κόπο λοιπόν, κατάφερε να έχει μια συνάντηση-συνέντευξη με τον Ραβέλ. Όταν τον είδε, του είπε: «Μαέστρο, ονομάζομαι Γκέρσουιν, έρχομαι από την Αμερική, και για μένα είστε ο μεγαλύτερος ερμηνευτής και συνθέτης πιάνου στην ιστορία της μουσικής. Θέλω να με διδάξετε!». Ο Ραβέλ τον ρώτησε: «Για ποιο λόγο;» Κι εκείνος του απάντησε: «Γιατί θέλω να γίνω σαν εσάς!». Κι ο Ραβέλ τον ρώτησε: «Γιατί θέλεις να είσαι ένας μέτριος Ραβέλ, αν μπορείς να είσαι ένας εξαιρετικός Γκέρσουιν;». Με άλλα λόγια πρέπει με κάθε σου ενεργεια να ενισχύεις το ταλέντο σου. Το ταλέντο δεν είναι να μοιάζεις σε κάποιον άλλο που θαυμάζεις. Το ταλέντο είναι: η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Άλλοι θα το εκτιμήσουν και άλλοι όχι. Όμως, όταν κάποιος εξαρτάται υπερβολικά από το αν θα εκτιμηθεί το ταλέντο του, τότε δεν ασχολείται με το ταλέντο του, ασχολείται με το τι πρέπει να κάνει για να τον εκτιμούν οι άλλοι.

Θ.Λ.

Είπαμε... Τυχη υπάρχει... Τι είναι η τύχη; Μπορούμε να φτιάξουμε την τύχη μας; Στην Ελλάδα λένε: «Ο καθένας φτιάχνει την τύχη του αν θέλει». Ισχύει;

Χ.Μ.

Πιστεύω πως όχι. Δεν πιστεύω σ’ αυτόν τον περίφημο «νόμο της έλξης» που είναι τόσο στη μόδα. Πιστεύω στο «νόμο της δράσης». Πιστεύω πως εσύ μπορείς να προκαλέσεις αυτό που θα σου συμβει αν δουλεύεις συστηματικά πάνω σε έναν επιθυμητό στόχο. Υπάρχουν μερικά μόνο πράγματα που μπορεί να συμβούν μόνο με την επιθυμία, όπως, ας πούμε, αν θέλω να έχω πονοκέφαλο, και το θέλω πολύ. Το θέλω, το θέλω... Αν συνεχίσω να το θελω για αρκετή ώρα, μπορεί όντως να με πιάσει πονοκέφαλος. Αλλά δεν γνωρίζω αλλο παρόμοιο παράδειγμα που η επιθυμία πραγματοποιείται χωρίς δουλειά. Πιστεύω πως είναι αναγκαίο να μη θέτεις εμπόδια στην εξέλιξή σου. Είναι σημαντικό να μπορείς να επιθυμείς αυτό που θέλεις να συμβεί, αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Δεν πρέπει να πιστεύουμε μοιρολατρικά σε αυτά τα πράγματα. Πρόκειται για πράγματα όχι μόνο ψευδή, αλλά και επικίνδυνα. Το να κάνουμε τους ανθρώπους να πιστεύουν πως μόνο και μόνο με το να επιθυμούν κάτι, θα το κάνουν και να συμβεί, είναι σαν να τους υποδεικνύουμε την μη εμπλοκή, σα να τους εμποδίζουμε να αναλάβουν την ευθύνη των γεγονότων. Κανείς δεν μπορεί να αποφασίσει τι θα συμβεί μόνο και μόνο επιθυμώντας το. Αυτό που ονομάζουμε «Τύχη», είναι εξ’ ορισμού κάτι που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Το απρόβλεπτο. Γι’ αυτό το ονομάζουμε τύχη. Και τι σημασία έχει στη ζωή μας η τύχη; Για να προλάβω την επόμενη ερώτησή σας. Ο Σοπενάουερ έλεγε: «Υπάρχουν δύο είδη ηλιθίων στον κόσμο: αυτοί που πιστεύουν πως όλα εξαρτώνται από την τύχη, και αυτοί που πιστεύουν πως η τύχη δεν παίζει κανένα ρόλο». Η τύχη, πάντα έχει κάποια συμμετοχή. Μίλα μ' έναν οποιονδήποτε άνθρωπο που πιστεύει πως έχει αποτύχει στη ζωή. Θα σου πει πως ήταν κακότυχος. Μίλα με έναν οποιονδήποτε ταλαντούχο άνθρωπο που του έχουν πάει καλά τα πράγματα στη ζωή. Θα σου αναφέρει τουλάχιστον μία στιγμή στη ζωή του που όλα άλλαξαν από τύχη, κι όχι με την αξία του. Όλοι οι επιτυχημένοι σου λένε πως συνέβη κάτι που άλλαξε τη ζωή τους χωρίς να εξαρτάται από εκείνους. Πως επρόκειτο για μια τυχερή στιγμή. Μια μέρα τους άγγιξε ο Θεός ή η τύχη και τα πράγματα ήρθαν αναποδα. Αυτό ισχύει και για μένα. Είμαι σίγουρος πως ισχύει και για εσάς. Κάτι στη ζωή σας συνέτρεξε σε μια δεδομένη στιγμή με τέτοιο τρόπο, που άλλαξε την πορεία σας, για να δημιουργήσει αυτό που είστε σήμερα.

Θ.Λ.

Το ατύχημα μπορεί να είναι τύχη μας; Μπορεί το ατύχημα να είναι κομμάτι της τύχης μας;

Χ.Μ.

Τι ορίζετε ως ατύχημα; Εννοείτε αν κάτι κακό μπορεί να αποβεί ωφέλιμο; Εξαρτάται από το πώς μπορώ εγώ να το χρησιμοποιήσω προς όφελός μου. Πάντα κρύβεται ένα δίδαγμα, γνώση, πίσω από κάθε τι που μας συμβαίνει, είτε κακό είτε καλό, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με το γεγονός, αλλά με εμάς τους ίδιους. Έχει να κάνει με τη ματιά μας. Κάποιος που έφτιαχνε παπούτσια, ήθελε να ανοίξει ένα υποκατάστημα στην Ινδία, κι έτσι έστειλε εκεί δυο άτομα να κάνουν μια μελέτη της αγοράς. Ο ένας έγραψε: «Παράλογη ιδέα. Εδώ στην Ινδία, κανείς δε χρησιμοποιεί παπούτσια!». Ο άλλος έγραψε: «Καταπληκτική ιδέα! Εδώ στην Ινδία, κανείς δεν έχει παπούτσια!». Γι' αυτό λοιπόν πιστεύω ότι όλα εξαρτώνται από τη οπτική γωνία που το βλέπεις.

Θ.Λ.

Άρα, αν σεβαστώ το συλλογισμό σας, μπορούμε να πούμε πως δεν υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στον άνθρωπο. Όλα αυτά είναι πώς τα χειριζόμαστε. Κι ένα μειονέκτημα μπορεί να γίνει πλεονέκτημα.

Χ.Μ.

Ναι, σίγουρα είναι έτσι. Παρόλα αυτά σε κάποιον τομέα εσείς έχετε ένα δώρο που έγω δεν έχω, κι εγώ σε κάποιον αλλο τομέα εχω ένα δώρο που δεν έχετε εσείς. Είναι πιθανό εσείς να έχετε κάποιο πλεονέκτημα κι εγώ να έχω κάποιο άλλο. Η ζωή έχει να κάνει με το να ξέρω ποιο είναι το ταλέντο μου, να ξέρω σε τι χρησιμεύω εγώ, και να το ενισχύσω αυτό για να το φτάσω στο καλύτερο δυνατό σημείο. Πιθανότατα, αν εγώ αποφασίσω να εκφράσω το ταλέντο μου χορεύοντας κλασικό μπαλέτο μαζί σας, και σχηματίσουμε ένα χορευτικό ντουέτο έχοντας την εξωτερική εμφάνιση που έχουμε, είναι πολύ πιθανό να το καταφέρουμε, και ίσως να είμαστε και πολύ αστείοι, και ίσως και να βγάλουμε πολλά χρήματα χορεύοντας. Αλλά, εσείς κι εγώ θα ξέρουμε πως αυτό δεν είναι το πραγματικό μας ταλέντο. Έτσι λοιπόν, ένα από τα κλειδιά του ταλέντου είναι το να μπορείς να το κατευθύνεις εκεί όπου πραγματικά ανήκει. Κι αυτό φαίνεται με τα παιδιά. Αν έχεις παρα πάνω από ένα παιδί, ξέρεις πως το ένα παιδί σου έχει ικανότητες στη μουσική, ενώ το άλλο στον αθλητισμό και το τρίτο στο γράψιμο. Αν είσαι καλός γονιός, θα πρέπει να ενισχύσεις το ταλέντο που το παιδί αναπτύσσει φυσικά. Δεν θα πρέπει να υποχρεώσουμε αυτό το παιδί που του αρέσει η μουσική να γίνει καλός αθλητής, ούτε να υποχρεώσουμε τον αθλητή να παίξει βιολί. Θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στην ενίσχυση του ταλέντου που παρουσιάζει το παιδί με τις αρετές που έτυχε να έχει. Αυτό δυστυχώς, δεν το κάνουμε αρκετές φορές. Πιστεύω πως ο καθένας μας έχει ταλέντα. Το να μάθουμε να τα γνωρίζουμε και να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε, είναι ένα προνόμιο στη ζωή.

ΠΗΓΗ

*boro.gr