Παγκόσμια Ιστορική Αναδρομή

από **ΤΡΕΛΛΟΣ ΤΩΝ FM** Σαβ 4 Αυγ - 17:17

Παγκόσμια Ιστορική Αναδρομή

4000-2000 π.Χ.
Oι πρώτοι πολιτισμοί Στη διάρκεια της 5ης χιλιετίας π. Χ., χάρη κυρίως στην εφεύρεση της γραφής και του τροχού, οι πρώτοι αστικοί πολιτισμοί του κόσμου ανθίζουν, πρώτα στη Μεσοποταμία και αργότερα στην Αίγυπτο. Οι πόλεις-κράτη της Μεσοποταμίας αναπτύσσονται από αγροτικούς και θρησκευτικούς οικισμούς, σταθεροποιούνται χάρη στη μετανάστευση των Σουμέριων λαών και πλουτίζουν με τη γεωργία και το εμπόριο με άλλους λαούς. Με την ανάπτυξη, όμως, δημιουργούνται διαμάχες μεταξύ των πόλεων, καμμία από τις οποίες δεν αποκτά μια σταθερή υπεροχή. Στην Αίγυπτο, η πρόωρη ενοποίηση και κεντροποίηση της εξουσίας καταλήγει στη λατρεία των Φαραώ. Γύρω στο 2000 π. Χ. οι Σουμέριοι απειλούνται σοβαρά από εισβολές βαρβάρων, ενώ η Αίγυπτος μπαίνει σε μια φάση παρακμής λόγω των εσωτερικών εντάσεων. Στο μεταξύ αναπτύσσεται ο Μινωικός πολιτισμός.

2000-1200 π.Χ.
Ικτίτες και Ασσύριοι Μια συρροή Αρείων φυλών, στις αρχές της 2ης χιλιετίας π. Χ., ανέτρεψε το Σουμερικό πολιτισμό, τον Ινδικό πολιτισμό και, σε μικρότερο βαθμό, τον Αιγυπτιακό πολιτισμό. Οι Άρειοι προσαρμόστηκαν στους υπάρχοντες πολιτισμούς, ειδικά στη Βαβυλωνία. Μετά το 1600 π. Χ. οι Αιγύπτιοι, οι Χετταίοι στην Ανατολία και οι Ασσύριοι ,αναπτύσσουν στρατιωτικές δομές σε ευρεία κλίμακα. Την περίοδο αυτή στην ανατολική Μεσόγειο αρχίζουν να αναδεικνύονται νέοι πολιτισμοί. Οι κάτοικοι της Μινωικής Κρήτης δημιουργούν μια θαλάσσια αυτοκρατορία: ένας ακμάζων και ειρηνικός πολιτισμός με βάση την Κνωσσό και τις Μυκήνες αρχίζει να αναδεικνύεται ως δύναμη στη νότια Ελλάδα, όπου οι καλλιέργειες της ελιάς και των αμπελιών αποτελούν τη βάση της ακόλουθης οικονομικής ανάπτυξης. Μετά την πτώση του Μινωικού πολιτισμού, οι Μυκήνες κληρονομούν μεγάλο μέρος της πολιτικής και πολιτισμικής του εξουσίας, αλλά νέες εισβολές που προέρχονται από το βορρά (1200 π. Χ.) σημαίνουν το τέλος του πολιτισμού αυτού.

1200-700 π.Χ.
Ο σίδηρος και το αλφάβητο Στη Μέση Ανατολή συνεχίζονται οι εισβολές των βαρβάρων, που βάζουν τέλος στην εξουσία των Χετταίων και των Μυκηναίων και περιορίζουν τις στρατιωτικές φιλοδοξίες των Αιγυπτίων και των Ασσυρίων. Την ίδια περίοδο, όμως, αναδεικνύονται άλλοι πολιτισμοί αφιερωμένοι στο εμπόριο, κυρίως οι Εβραίοι και οι Φοίνικες. Οι Φοίνικες ιδρύουν αποικίες σ’ όλη τη Μεσόγειο και οι Εβραίοι, που έχουν αναπτύξει μια εθνική και θρησκευτική ταυτότητα, διεκδικούν την περιοχή δυτικά του Ιορδάνη. Μετά το 900 η στρατιωτική δύναμη των Αιγυπτίων και των Ασσυρίων ξαναποκτά ισχύ χάρη κυρίως στους φόρους των υποδουλωμένων λαών, αλλά το κέντρο της πολιτισμικής ανάπτυξης μετατίθεται στην Ελλάδα, όπου η προσαρμογή του Φοινικικού αλφαβήτου σημαίνει το τέλος του « Δωρικού μεσαίωνα». Στην Ινδία, οι Άρειοι εισβάλλουν στην περιοχή του Γάγγη και δημιουργούν ένα σύστημα τάξεων που βασίζεται στη Βεδική θρησκεία. Στην Κίνα η δυναστεία Σανγκ ηττάται από τους Τσου. Οι επιδράσεις αυτού του γεγονότος στον Κινέζικο πολιτισμό είναι ασήμαντες.

700-300 π.Χ.
Η γέννηση της φιλοσοφίας Οι πολιτισμοί της Μέσης Ανατολής μπαίνουν σε μια σύνθετη ιστορική φάση μεταξύ του 6ου και 4ου αιώνα π. Χ., με τη διαδοχή μιας σειράς βασιλείων μικρής διάρκειας που ιδρύονται από Βαβυλώνιους, Πέρσες και Έλληνες, ενώ στην Ινδία αναπτύσσεται η αυτοκρατορία του Μαγκάντα. Χαρακτηριστικό της εποχής είναι, όμως, μια διαδεδομένη τάση συστηματοποίησης της σκέψης που καλύπτει τη λογοτεχνία και τις επιστήμες και εκδηλώνεται με την ίδρυση πολλών ανατολικών θρησκειών και των βασικών δυτικών φιλοσοφικών σχολών. Η Αθηναϊκή δημοκρατία βρίσκεται στο κέντρο αυτής της πρώτης πολιτισμικής ακμής της Ευρώπης και, παρά το γεγονός ότι η δύναμή της βρίσκεται εν μέρει σε αντίθεση με τον μιλιταρισμό της Σπάρτης και των Μακεδόνων, ο πολιτισμός της θα διαδοθεί από τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε όλη τη Μέση Ανατολή.

300 π.Χ.-100 μ.Χ.
Οι κατακτήσεις της Ρώμης.Παρά τη συνεχή πολιτική ένταση που ακολουθεί την πτώση του Αλεξάνδρου, ένας κοσμοπολιτικός Ελληνιστικός πολιτισμός διαδίδεται σε όλη τη Μέση Ανατολή και στην περιοχή της Μεσογείου, όπου απορροφάται και από τη Ρώμη, που τώρα αναδεικνύεται ως μεγάλη δύναμη, φτάνοντας να έχει οκτώ νομούς το 146 π. Χ., συμπεριλαμβανομένης και της Ισπανίας και της Μακεδονίας. Η κατάκτηση, όμως, φέρνει στην Ιταλία χρόνιες κοινωνικές διαμάχες που συμβάλλουν στο τέλος της Δημοκρατίας και οδηγούν στην αποκατάσταση της αυτοκρατορίας το 28-27 π. Χ. μια λύση που όμως αφήνει πολλά προβλήματα άλυτα. Γύρω στο 100 μ. Χ. η αυτοκρατορία εκτείνεται από την Αίγυπτο ως στη Βρεττανία, φέρνοντας στη Ρώμη νέο εργατικό δυναμικό, νέες μορφές τέχνης και πολλές θρησκευτικές λατρείες, μεταξύ των οποίων ο Χριστιανισμός. Στην Ανατολή ο Βουδισμός και ο Κουμφουκιανισμός αποκτούν μεγάλη σημασία.

100-400 μ.Χ.
Οι απαρχές του Χριστιανισμού. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία φτάνει στη μεγαλύτερη έκτασή της υπό τον Τραϊανό, αλλά μια περαιτέρω επέκταση είναι αδύνατη κυρίως λόγω της πίεσης από τις μεταναστεύσεις των βαρβάρων από το βορρά και την ανατολή, που οδηγούν σε μια μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική αστάθεια. Παίρνονται ποικίλα αμυντικά μέτρα, όπως οι συμμαχίες με τους βάρβαρους, αλλά η Ρώμη παραμένει αδύναμη λόγω της εξάρτησης πολλών αυτοκρατόρων από την υποστήριξη του στρατού. Το βασίλειο του Θεοδόσιου βλέπει την αρχή της ταύτισης των ενδιαφερόντων της Χριστιανικής Εκκλησίας με τα ενδιαφέροντα της αυτοκρατορίας της Ανατολής. Ακμάζοντες και λόγιοι πολιτισμοί αναδεικνύονται στην Κίνα, όπου οι Γούπτα ιδρύουν μια αυτοκρατορία του βορρά. Στην κεντρική Αμερική οι Μάγια μπαίνουν στη δική τους «κλασσική» περίοδο. Η Κίνα υφίσταται μια μεγάλη αστάθεια και αντιλαμβάνεται την έλλειψη μιας κεντρικής εξουσίας.

400-700 μ.Χ.
Τα νέα Ρωμαιο-βαρβαρικά βασίλεια Το 476, με την καθαίρεση του Ρωμύλου Αυγουστύλου, η ρωμαϊκή Αυτοκρατορία της Δύσης διαιρείται σε μια σειρά ασταθών «βαρβαρικών» βασιλείων που τροποποιούν τους Ρωμαϊκούς θεσμούς, ενώ η Βυζαντινή αυτοκρατορία παραμένει έξω από τη διαδικασία αυτή. Χάρη στη μεγάλη ανεξαρτησία που απέκτησε από το παπάτο και στην ανάπτυξη του νέου μοναστικού κινήματος ο Χριστιανισμός γίνεται ένα ισχυρό πολιτικό όπλο μεταξύ των βαρβαρικών βασιλείων, ώστε οι εθνικές μεταστροφές και η καταπίεση της αίρεσης αποκτούν μια σημασία περισσότερο από θρησκευτική. Οι διδασκαλίες του Μωάμεθ φέρουν επεκτατικές ενώσεις και ωθήσεις μεταξύ των Αράβων, που απειλούν την Κωνσταντινούπολη και επεκτείνονται προς την Ινδία. Η δυναστεία Τανγκ ολοκληρώνει την ανάπτυξη του Κινέζικου αυτοκρατορικού συστήματος, ενώ η Ινδία διαιρείται σε μικρά βασίλεια με την πτώση των Γούπτα.

700-1000 μ.Χ.
Η εξάπλωση του Ισλάμ Οι επιδρομές των Μουσουλμάνων στην Ισπανία, των Βίκινγκς στο Βορρά και των Μαγυάρων στην Ανατολή οδήγησαν στην παρακμή του πολιτισμού και της οικονομικής Ευρωπαϊκής δύναμης. Οι κατακτήσεις του Καρλομάγνου στα ανατολικά του Ρήνου επέτρεψαν ωστόσο στη Γερμανία να εισχωρήσει στον Ευρωπαϊκό χώρο. Το 736 ο μουσουλμανικός κόσμος απλώθηκε από την Ισπανία ως το Αφγανιστάν και το Παπάτο, αν και σχετικά απομονωμένο εξαιτίας του Μουσουλμανικού ελέγχου στη Μεσόγειο, χρησιμοποίησε πολιτικά τις νέες καταστάσεις, αναζωπυρώνοντας το Ρωμαϊκό ιδανικό και στέφοντας τους υπερασπιστές πρίγκιπες ως αυτοκράτορες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτή την περίοδο η βασιλική κυριαρχία είναι συχνά προσωρινή και βασίζεται σε προσωπικές συμμαχίες με την επαρχιακή αριστοκρατία, της οποίας η ισχύs ενδυναμώθηκε από την αναγκαιότητα να υπερασπιστούν τα σύνορα του βασιλείου. Στην Κίνα οι συνεχείς πόλεμοι εξασθένησαν τα στρατεύματα των Τανγκ και η δυναστεία των Σούνγκ ανέβηκε στον θρόνο.

1000-1250 μ.Χ.
Οι σταυροφορίες Η Ευρώπη εξαπλώνεται οικονομικά και γεωγραφικά, καταγράφοντας επίσης αύξηση του πληθυσμού της. Μια αναγεννημένη ορμή πίστης, που εξηγείται από τον κοσμοπολιτισμό της Νορμανδικής κουλτούρας, επιφέρει μια σειρά επιθέσεων στους μουσουλμάνους της Ισπανίας και της Συρίας, όπου οι σταυροφορίες δίνουν στην αριστοκρατία του ακμάζοντος φεουδαρχικού συστήματος μια διέξοδο στην επιθετικότητά της. Το Παπάτο φτάνει στην ακμή της δύναμής του κατά τη διάρκεια της εξουσίας του Ιννοκέντιου του 3ου (1198-1216). Τον 13ο αιώνα ο Τζένκινς Χάν ιδρύει μια Μογγολική αυτοκρατορία στην Κίνα, που κατακτά γρήγορα ένα μεγάλο μέρος της Ασίας και απειλεί την Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική, δημιουργώντας την πιο μεγάλη αυτοκρατορία που γνωρίζουμε και φέρνοντας στην Ασία μια περίοδο ειρήνης και ενότητας. Δεν κατελήφθη ωστόσο η Ινδία, στο βόρειο μέρος της οποίας διάφοροι μουσουλμάνοι βασιλιάδες εδραίωσαν την εξουσία τους.

1250-1400 μ.Χ.
Οι Μογγόλοι κατακτούν την Ασία Στην Ευρώπη η νοοτροπία που οδήγησε στις σταυροφορίες έδωσε θέση σε μία κοινωνία πιο ελαστική , πιο εμπορική. Αυτό οδήγησε στην μεταμόρφωση των Ιταλικών Κοινοτήτων σε Σινιορίες και στη γέννηση του Χάνσα, τη Χανσεατική Ένωση των εμπορικών πόλεων του βορρά. Οι βασιλιάδες αρχίζουν να αισθάνονται έντονα την επιρροή του λαϊκού στηρίγματος και συγκαλούν συνελεύσεις όπου συσκέπτεται ένα μεγαλύτερο μέρος του λαού, συμπεριλαμβανομένων των αστικών κοινοτήτων. Μετά το 1300, η ανάπτυξη της ευημερίας διακόπτεται από το λοιμό και την πανώλη, που αποδεκατίζουν τον πληθυσμό πολλών πόλεων και οδηγούν σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης. Η μείωση του πληθυσμού ωστόσο μεγιστοποιεί τη δύναμη της διαπραγμάτευσης των εργατών και συγχρόνως οδηγεί στη μείωση των δουλοπάροικων. Η κυριαρχία των Μογγόλων στην Κίνα αντικαθίσταται από τη δυναστεία των Μινγκ το 1368.

1400-1500 μ.Χ.
Τυπογραφία και γεωγραφικές ανακαλύψεις Παρά το γενικά στατικό οικονομικό κλίμα , αυξάνεται η ώθηση προς την διεθνή κυριαρχία , ενώ εξασθενεί η παπική εξουσία. Το σχέδιο της εδραίωσης των Ευρωπαϊκών κρατών συνεχίζεται και η ικανότητα επηρροήs των μοναρχών πάνω στην αριστοκρατία μεγαλώνει σταδιακά χάρη στον επιδεικτικό καλλιτεχνικό μαικηνισμό και στους φιλόδοξους πολέμους σε ξένο έδαφος. Οι Μαυριτανοί εκδιώχτηκαν από την Ισπανία , που ενώθηκε υπό τον Φερδινάνδο και την Ισαβέλλα. Το Βυζάντιο πέφτει στα χέρια των Οθωμανών το 1453, προκαλώντας το κλείσιμο της ανατολικής Μεσογείου στο χριστιανισμό. Ωστόσο, αρχίζει η Ευρωπαϊκή εξάπλωση προς τη δύση , χάρη στις Ισπανικές και Πορτογαλικές μοναρχίες, που χρηματοδοτούν την εξερεύνηση εναλλακτικών δρόμων , για να φτάσουν στην Ινδία κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής. Στην Κίνα , η δυναστεία Μινγκ έχει επαφές μέσω θαλάσσης με την Ινδία και την Αφρική.

1500-1600 μ.Χ.
Η Μεταρρύθμιση Η Μεταρρύθμιση άνοιξε μία νέα φάση στους δυναστικούς πολέμους και στις κοινωνικές διαμάχες στην Ευρώπη. Με την παρακμή των Ιταλικών κρατών, η Ισπανία, αναζωογονημένη από τα πλούτη του Νέου Κόσμου , οδηγεί την Καθολική επίθεση ενάντια στην Αγγλία, Ολλανδία και τις Γερμανικές Προτεσταντικές αρχές. Η βασιλική εξουσία μεγαλώνει με την παρακμή της παπικής, αλλά οι θρησκευτικές και πολιτικές διαμάχες και τα πλούτη που δημιουργήθηκαν από την δήμευση των εδαφών της Εκκλησίας επιτρέπουν στις μεσαίες τάξεις να αψηφήσουν την βασιλική δύναμη. Η Ευρωπαϊκή εξάπλωση συνεχίζεται. Η Αμερικανική δυτική ακτή και η Απω Ανατολή κατακτούνται από τις μεγάλες δυνάμεις. Οι Αμερικανικοί πολιτισμοί σχεδόν καταστρέφονται από τους αποικιοκράτες. Η Ιαπωνία διασχίζει μία περίοδο φοβερής εξάπλωσης και οι Μογκούλ εισάγουν μία σταθερή και ακμάζουσα κουλτούρα στην Ινδία με την ίδρυση μιας αχανούς αυτοκρατορίας υπό τον Μπαντούρ και Ακμπάρ.

1600-1660 μ.Χ.
Ο Γαλιλαίος και η νέα επιστήμη Οι πολιτικές και θρησκευτικές εντάσεις οφειλόμενες στην Μεταρρύθμιση του προηγούμενου αιώνα οδηγούν στον Τριακονταετή πόλεμο , στον οποίο παίρνουν μέρος οι περισσότερες Ευρωπαϊκές δυνάμεις και ο οποίος καταστρέφει κυρίως την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αν και η Αγγλία παραμένει έξω από αυτόν τον πόλεμο , ανάλογες διαμάχες θρησκευτικού και πολιτικού χαρακτήρα οδηγούν στην εκτέλεση του βασιλιά Κάρολου του 1ου το 1649. Το εμπόριο με τις αποικίες γίνεται ένα φαινόμενο παγκόσμιας σπουδαιότητας και προκαλεί είτε αψιμαχίες είτε πραγματικούς εμπορικούς πολέμους στην Ινδία, Αμερική και Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις μάχονται για την απόλυτη κυριαρχία, θεωρώντας τον έλεγχο του εμπορίου μία μορφή πολιτικής εξουσίας. Η Κίνα ενισχύεται και ακμάζει υπό την δυναστεία Μαντσού, ενώ η Ιαπωνία απομονώνεται μετά την εμπειρία της σύγκρουσης με τον Χριστιανισμό και το Ευρωπαϊκό εμπόριο.

1660-1720 μ.Χ.
Η εποχή του Λουδοβίκου του 14ου Τα επεκτατικά σχέδια του Λουδοβίκου του 14ου οδηγούν τη Γαλλία στη σύγκρουση με τις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές δυνάμεις. Η εικόνα του ως απόλυτου μονάρχη κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης του 17ου αιώνα, προκαλώντας το θαυμασμό των άλλων μοναρχών. Ο Ιάκωβος ο Β’ της Αγγλίας εκδιώκεται το 1688 λόγω της προσπάθειάς του να αποκαταστήσει τον καθολικισμό στη χώρα του. Αυτή η δεύτερη επανάσταση θα επιβεβαιώσει οριστικά τη νίκη του Προτεσταντισμού και την κυριαρχία του Κοινοβουλίου, που θα εμπνεύσει τους διαφωτιστές του επόμενου αιώνα. Εκτός Ευρώπης οι μεγάλες δυνάμεις συγκρούονται για τις αποικίες. Η αυτοκρατορία των Μογκούλ στην Ινδία μπαίνει σε μια φάση παρακμής αφού ο Αουρουνγκζέμπε κατέστησε τη δυναστεία μη δημοφιλή με τη μη ανεκτική πολιτική του όσον αφορά τον ιδουϊσμό.

1720-1760 μ.Χ.
Λογική και Διαφωτισμός Μια σειρά εμπορικών και δυναστικών πολέμων σπαράζει την Ευρώπη και καταλήγει στη σύγκρουση απόλυτων μοναρχών, ευγενών και της ενδυναμωμένης εμπορικής τάξης. Στη Γαλλία αποδυναμώνεται η εξουσία του βασιλιά πάνω στους ευγενείς. Στην Πρωσσία, τη Ρωσσία και την Πορτογαλία ο βασιλικός απολυταρχισμός προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις ελεύθερες ιδέες του διαφωτισμού, αλλά έτσι επιταχύνονται κάποιες βιομηχανικές μεταρρυθμίσεις. Οι Άγγλοι μπαίνουν στην Ινδία, εκμεταλλευόμενοι το κενό εξουσίας που αφήνει η κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Μογκούλ , ελκυόμενοι τόσο από τα προϊόντα της χώρας όσο και από την ποιότητα του πολιτισμού της. Εδώ συγκρούονται με επιτυχία με τους Γάλλους. Συγχρόνως οι Αμερικανικές αποικίες, που βλέπουν να αυξάνονται οι οικονομικές τους δυνατότητες, γίνονται λιγότερο ανεκτικές στην αυστηρή εμποροκρατική πολιτική της Αγγλικής κυβέρνησης.

1760-1800 μ.Χ.
Γαλλική και Αμερικανική Επανάσταση Η παλιά ευρωπαϊκή τάξη κλονίζεται βαθιά από τρεις μεγάλες επαναστάσεις στην Αμερική, στη Γαλλία και, με κάπως διαφορετικό τρόπο, στην Αγγλία. Ο πόλεμος της Αμερικανικής ανεξαρτησίας προκαλείται από την άρνηση του παλαιού εμπορικού και αποικιακού συστήματος και οδηγεί τις Ηνωμένες Πολιτείες στο να καλλιεργήσουν τα ιδεώδη της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Η Γαλλική επανάσταση το 1789 καταργεί τα αναχρονιστικά προνόμια του παλαιού καθεστώτος και γεννά μια νέα έννοια λαϊκού νόμου που θα διαδοθεί στην Ευρώπη από τις κατακτήσεις του Ναπολέοντα. Στην Αγγλία η Βιομηχανική επανάσταση ξεκινά γύρω στο 1780 και θέτει τις βάσεις για μια ριζική μεταμόρφωση των κοινωνιών της Δύσης και του υπόλοιπου κόσμου. Επιταχύνεται η διαδκασία της αστικοποίησης και εμφανίζονται νέες πηγές κέρδους, νέες κοινωνικές τάξεις και νέες δημοκρατικές απαιτήσεις.

1800-1825 μ.Χ.
Η γέννηση της βιομηχανικής δύναμης Καλλιεργώντας το όνειρο να γίνει αυτοκράτορας, ο Ναπολέων Βοναπάρτης κατακτά όλη την Ευρώπη. Όμως δεν καταφέρνει να διατηρήσει τον έλεγχο των κτήσεών του : με την οριστική του ήττα στο Βατερλώ το 1815, το παλαιό καθεστώς αποκαθίσταται στη Γαλλία. Η κυριαρχία τυο Ναπολέοντα, πάντως, δίνει τροφή στα αιτήματα συνταγματικών μεταρρυθμίσεων όλης της Ευρώπης και στις προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης. Η κατοχή της Ισπανίας από το Ναπολέοντα ευνοεί τη διαδικασία απελευθέρωσης των χωρών της Λατινικής Αμερικής. Η Βιομηχανική επανάσταση ευνοεί τη δημιουργία μιας νέας εύπορης κοινωνικής τάξης στην Αγγλία και οι κοινωνικές εντάσεις δίνουν ώθηση στα αιτήματα για κοινοβουλευτικές μεταρρυθμίσεις. Η ναυτική της δύναμη και η ηγεσία της στη συμμαχία που νικά το Ναπολέοντα, καθιστούν την Αγλία απόλυτο κυρίαρχο στο εμπόριο.

1825-1850 μ.Χ.
Φιλελευθερισμός και εθνικισμός Η διάδοση της βιομηχανικής επανάστασης από την Αγγλία στη Βόρεια Ευρώπη προκαλεί τη δημιουργία μιας νέας μεσαίας τάξης με εθνικιστικές και φιλελεύθερες ιδέες και την εμφάνιση ενός νέου αστικού ριζοσπαστισμού. Παρά τις προσπάθειες κατάπνιξής τους, οι ιδέες αυτές εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη, με αποκορύφωμα τις ριζοσπαστικές και εθνικιστικές εξεγέρσειs του 1848. Προς στιγμήν αυτά τα ιδεώδη δείχνουν να καταρρέουν, όμως θα είναι αυτά που θα οδηγήσουν τόσο την Ιταλία όσο και τη Γερμανία στην ένωση και θα προκαλέσουν την κατάρρευση των παλιών αυτοκρατοριών. Οι Η.Π.Α. επεκτείνονται γοργά προς τη δύση,ενώ ο ευρωπαϊκός αποικισμός είναι πιο έντονος στην Ασία. Η επιρροή της αγγλικής κουλτούρας δρα για πρώτη φορά στην Ινδία και η διαδικασία διείσδυσης στην Κίνα επιταχύνεται με το τέλος του πολέμου του οπίου.

1850-1875 μ.Χ.
Δαρβίνος και Μαρξ Η ανάπτυξη μιας πραγματικής και απροκατάληπτης πολιτικής συμπεριφοράς, όπως εκείνη του καγγελάριου Βίσμαρκ στην Πρωσσία, επιταχύνει τη διαδικασία της εθνικής ενοποίησηs στην Ιταλία και στη Γερμανία, μετά την αποτυχία των επαναστάσεων του 1848 και των ιδεωδών τους. Η βιομηχανική εξάπλωση συμβαδίζει με μια κυνική εξωτερική πολιτική, που συμβάλλει στην εξασθένιση των φιλελεύθερων ιδανικών και στην επιδείνωση των διεθνών εντάσεων. Η βρεττανική αυτοκρατορική δύναμη φτάνει στο αποκορύφωμά της μετά την καταστολή των επαναστάσεων στην Ινδία. Η Μεγάλη Βρεττανία με την οικονομική και στρατιωτική της υπεροχή, ασκεί τώρα πια την επιρροή της σε διάφορα μέρη του κόσμου. Η νίκη των βορείων στον αμερικανικό εμφύλιο θέτει τέρμα στη δουλεία και ανοίγει το δρόμο στην πολιτική και βιομηχανική εξάπλωση της Αμερικής.

1875-1900 μ.Χ.
Η εποχή του ιμπεριαλισμού Η κυριαρχία διάσπαρτων περιοχών σε διάφορα μέρη του κόσμου, εκτός της Αμερικής, βρίσκεται στα χέρια λίγων ευρωπαϊκών κρατών. Και οι Η.Π.Α. επίσης αυξάνουν τις δυνάμεις τους και, γύρω στο 1900, ξεπερνούν τη Μεγάλη Βρετανία στην παραγωγή βιομηχανικών πρώτων υλών.Η εμφάνιση αρκετών σταθερών συμμαχιών στην Ευρώπη καθιστά πολύ σημαντική την εξωτερική πολιτική. Ιδιαίτερα τα Βαλκάνια αποδεικνύονται μια πολύ «θερμή ζώνη» όσον αφορά τις διεθνείς συγκρούσεις. Η βελτίωση των συγκοινωνιών και η αναζήτηση νέων βάσεων πολιτικής και οικονομικής δύναμης, μεταφέρουν το πεδίο αντιπαλότητας μεταξύ των μεγαλύτερων δυνάμεων στην Αφρική και την Ωκεανία. Το 1889 μεγάλο μέρος της Ασίας βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ευρώπης και μέχρι και η Κίνα υπόκειται στη Δύση.

1900-1925 μ.Χ.
Η Ευρώπη σε πόλεμο Ο πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος, που ξέσπασε εξ' αιτίας οικονομικών και πολιτικών ανταγωνισμών ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές δυνάμεις, χαρακτηρίζει αυτήν την περίοδο. Με τον πόλεμο, η Ευρώπη υφίσταται μεγάλες ζημιές σε οικονομικό επίπεδο, ενώ οι Η.Π.Α. και η Ιαπωνία αυξάνουν το πολιτικό τους κύρος. Η ανάγκη να δημιουργήσουν μια οργάνωση της εργασίας, ολοένα πιο ικανής, προκαλεί κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις σε πολλές χώρες. Η παλιά Αυστροουγγρική αυτοκρατορία παύει να υφίσταται και αντικαθίσταται από διάφορα εθνικά κράτη, ενώ η Γερμανία βγαίνει ταπεινωμένη και αποδυναμωμένη από τον πόλεμο. Η Οκτωβριανή Επανάσταση κάνει την Ρωσία ένα κομμουνιστικό κράτος. Αυξάνεται ο φόβος του σοσιαλισμού που συμβάλλει στην γέννηση του φασισμού στην Ιταλία.

1925-1950 μ.Χ.
Η κρίση και η οικονομική ανάκαμψη Το κλίμα δυσπιστίας και η οικονομική καταστροφή που ακολούθησε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο προκαλούν μια διεθνή οικονομική κρίση στο τέλος της δεκαετίας του '20. Οι μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις επιβιώνουν χάρη στις νέες πολιτικές και οικονομικές πρωτοβουλίες. Αλλά στην Γερμανία, όπου η υποχρέωση της πληρωμής των αποζημιώσεων του πολέμου επιβαρύνει τις συνέπειες της ήττας, το ναζιστικό καθεστώς παίρνει την εξουσία, οδηγώντας τον κόσμο προς τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Σοβιετική Ένωση, ο Στάλιν εγκαθιδρύει μια πολιτική βιομηχανοποίησης, καταπατώντας πολλά από τα ιδανικά της Επανάστασης, ενώ στην Κίνα οι βάσεις για ένα κομμουνιστικό καθεστώς, μπαίνουν ύστερα από έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο. Η Ινδία αποκτά την ανεξαρτησία της, αλλά με το κόστος της διαίρεσης της. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος αφήνει την Ευρώπη κατεστραμμένη και διαχωρισμένη.

1950-1970 μ.Χ.
Ο ψυχρός πόλεμος Τον διαχωρισμό του κόσμου σε δύο στρατόπεδα εξουσίας, ακολουθεί ο ιδεολογικός κινεζο-σοβιετικός διαχωρισμός. Μετά από μια σειρά επεισοδίων μεταξύ Σοβ. Ένωσης και Η.Π.Α., κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '50 και των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του '60, ο "ψυχρός πόλεμος" αφήνει τον χώρο σε μια περίοδο ύφεσης.Με την υπογραφή ιδρυτικών συμφωνιών της Ε.Ο.Κ. (που υπογράφηκαν στην Ρώμη το 1957), η Ευρώπη ξεκινάει την Ευρωπαϊκή της πορεία. Στο τέλος της δεκαετίας του '60 ξεσπούν, στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη, τα νεανικά κινήματα διαμαρτυριαs.

1970-1980 μ.Χ.
Η δεκαετία του Εβδομήντα Παρ' όλη την ιμπεριαλιστική συμπεριφορά, τόσο στρατιωτική όσο και οικονομική, των μεγάλων δυνάμεων, η απελευθέρωση του Τρίτου Κόσμου από τον ευρωπαϊκό έλεγχο, προχωράει με γρήγορο ρυθμό. Αλλάζοντας την σύνθεση των Ηνωμένων Εθνών τα νέα ανεξάρτητα κράτη της Αφρικής και της Ασίας ενώνονται σε οργανώσεις και υποχρεώνουν τα βιομηχανικά κράτη να πληρώνουν υψηλότερες τιμές για τις πρώτες ύλες. Ο οικονομικός σχεδιασμός αποκτά παγκόσμια σημασία με την αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης και με την τάση ελέγχου των νομισματικών αντιστοιχιών. Κατά την δεκαετία του '60ένας υψηλός πληθωρισμός πλήττει τα βιομηχανικά κράτη

1980-1990 μ.Χ.
Η δεκαετία του Ογδόντα Η πολιτική της εκτόνωσης, επικεντρώνεται στα μέσα της δεκαετίας του '80, στις ιδέες τηs "γκλάσνοστ" και της "Περεστρόικα" του σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Οι ανατολικο -δυτικές σχέσεις βελτιώνονται σημαντικά, ενώ τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Ανατ. Ευρώπης διαλύονται προοδευτικά. Μόνο η Κίνα αρνείται κάθε συμβιβασμό, και βρίσκεται ολοένα και πιο απομονωμένη. Η Μέση Ανατολή και η Λατινική Αμερική είναι ακόμη τόποι συγκρούσεων, ενώ η Δύση συνταράσσεται από την διάδοση τους AIDS και τις περιβαλλοντολογικές καταστροφές, όπως η "τρύπα" του όζοντος και η καταστροφή των δασών.

1990-1995 μ.Χ.
Τα τελευταία χρόνια Τα τελευταία 5 χρόνια αποτελούν μια περίοδο πλούσια σε σημαντικά γεγονότα: από τον πόλεμο του Κόλπου, στην κρίση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και στην πτώση του κομμουνιστικού συστήματος. Οι οικονομικές δυσκολίες και αυτονομιστικές διεκδικήσεις των Δημοκρατιών διαλύουν την Σοβ. Ένωση, που παύει επίσημα να υπάρχει στο τέλος του 1991. Η παραίτηση του προέδρου Γκορμπατσώφ υπογραμμίζει το μη αντιστρεπτον της καταστάσεως. Εμφανίζεται ο πρόεδρος της ρωσικής Δημοκρατίας Μπόρις Γιέλτσιν, φιγούρα κλειδί της μετακομμουνιστικηs οργάνωσης του κράτους και υπευθυνοs της κατάρρευσης του κομμουνιστικού πραξικοπήματος του 1991.

Και για τις ΗΠΑ η περίοδος αυτή είναι περίοδος σημαντικών αλλαγών. Χάρη σε μία εκλογική πολιτική προτεραιότητα σ' ένα επείγον πρόγραμμα οικονομικής αναγέννησης, ο Μπιλ Κλίντον αντικαθιστά τον Τζωρτζ Μπους στην προεδρία των ΗΠΑ.: οι Δημοκρατικοί αποκτούν την πλειοψηφία και στις δύο Γερουσίες του Κογκρέσου.Η εξουσία περνά στα χέρια μιας νέας γενιάς.

Οι πιο μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις συνεργάζονται για το σταμάτημα των πυρηνικών όπλων. Με τις συνθήκες START I και START II σημειώνονται σημαντικές πρόοδοι: οι εξοπλισμοί μειώνονται δραστικά.Παρ' όλα αυτά η Γαλλία, υπό την ηγεσία του νέου πρόεδρου Σιράκ, αποφασίζει την συνέχιση των πυρηνικών δοκιμών στην γαλλική Πολυνησία.Στην Γερμανία, η ζυγαριά γέρνει βαριά προς το μέρος των θυμάτων του ρατσισμού.Η πολιτική διαφθορά γίνεται έντονη στην Ιαπωνία, την Ιταλία, την Βενεζουέλα και την Βραζιλία: υποχρεωτικές παραιτήσεις, αυτοκτονίες εξεχόντων προσώπων αποδεικνύουν την κρισιμότητα της καταστάσεως.Οι εμφύλιοι πόλεμοι ταράσσουν το κλίμα σε πολλές χώρες όπως την Αιθιοπία, την Σομαλία, την Ρουάντα, την πρώην Γιουγκοσλαβία. Η οικονομική ύφεση και η νομισματική θύελλα θέτουν σε κρίση, από την αρχή, το όνειρο της Ενωμένης Ευρώπης, αντικείμενο της συνθήκης του Μάαστριχτ.

Η Ενωμένη Ευρώπη κάνει τα πρώτα της βήματα μέσα σ' ένα κλίμα απογοήτευσης και φόβου: η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και η αύξηση της ανεργίας εντείνουν την κρίση. Για την Μέση Ανατολή είναι περίοδος συμφωνιών, συμβολαίων, υπογραφών και ελπίδων: Αραφάτ, Ράμπιν, βασιλιάς Χουσείν της Ιορδανίας είναι από τους μεγάλους πρωταγωνιστές των ιστορικών γεγονότων, που κάνουν πιθανή την λύση του παλαιστινιακού ζητήματος. Ακόμη και για τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ καθολικών και προτεσταντών φαίνεται πως πλησιάζει κάποια λύση: αρχίζουν διαπραγματεύσεις μεταξύ Λονδίνου και Δουβλίνου ο ΙΡΑ ανακοινώνει την διαθεσιμότητα του να διακόψει τις στρατιωτικές ενέργειες.

Στην Ν. Αφρική, η πορεία προς την λήξη των τελευταίων προπυργίων του άπαρτχάιντ, που προώθησαν ο Ντε Κλερκ και ο Μαντέλα, ξεκινά με τις πρώτες πολυφυλετικές εκλογές του 1994 που οδήγησαν στην νίκη τον αρχηγό του Εθνικού Αφρικανικού Μετώπου.

greekhistory.gr