Το Νεό Ελληνικό Κράτος

από **ΤΡΕΛΛΟΣ ΤΩΝ FM** Σαβ 4 Αυγ - 17:26

Το Νεό Ελληνικό Κράτος

α) Ιωάννης Καποδίστριας.
Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων (3 Απριλίου 1827), που είχε ψηφίσει το "Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας", είχε εκλέξει συγχρόνως και τον Ιωάννη Καποδίστρια κυβερνήτη της χώρας για επτά χρόνια. Ο Καποδίστριας αποβιβάστηκε στην Αίγινα (12 Ιανουαρίου 1828), στην προσωρινή έδρα της ελληνικής κυβέρνησης, και στις 26 ορκίστηκε και ανέλαβε καθήκοντα. Από τη στιγμή εκείνη κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες για τη συγκρότηση συγχρονισμένου κράτους μέσα στα ερείπια που άφησε ο μακροχρόνιος αγώνας.

Το Σεπτέμβριο ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν ξεκαθάρισε την Πελοπόννησο υποχρεώνοντας τον Ιμπραήμ να αποχωρήσει με τα τουρκοαιγυπτιακά του στρατεύματα. Τον Ιούνιο-Αύγουστο 1829 συγκλήθηκε η Δ΄ Εθνοσυνέλευση στο Άργος και στις 12 Σεπτεμβρίου ο Δημ. Υψηλάντης έδωσε την τελευταία νικηφόρα
μάχη του αγώνα στην Πέτρα της Βοιωτίας.

Στις 22 Ιανουαρίου 1830 υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, με το οποίο αναγνωριζόταν η πλήρης ανεξαρτησία της Ελλάδας και καθορίζονταν τα σύνορά της (η γραμμή Αχελώου-Σπερχειού, ενώ από τα νησιά επιδικάζονται η Εύβοια, οι Σποράδες και οι Κυκλάδες.). Στις 9 Σεπτεμβρίου δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο ο Καποδίστριας και με αυτόν το βίαιο τρόπο διακόπτεται η πρώτη περίοδος ζωής του ελεύθερου κράτους.

β) Η βασιλεία του Όθωνα.
Μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη σχηματίστηκε διοικητική επιτροπή με πρόεδρο τον Αυγουστίνο Καποδίστρια. Τον επόμενο χρόνο συνήλθε στην Πρόνοια του Ναυπλίου η Ε΄ Εθνοσυνέλευση και εξέλεξε για βασιλιά τον Βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα, που αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο στις 25 Ιανουαρίου 1833. Μέχρι την ενηλικίωσή του όμως (20 Μαρτίου 1835) ορίστηκε να επιτροπεύεται από τριμελή αντιβασιλεία, που την αποτελούσαν οι Άρμανσμπεργκ, Μάουερ και Έιδεκ. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1834 η Αθήνα ορίστηκε πρωτεύουσα και η μεταφορά έγινε την 1η Δεκεμβρίου. Στις 10 Νοεμβρίου 1836 ο Όθωνας παντρεύτηκε τη δούκισσα Αμαλία. Στις 3 Μαΐου 1837 άρχισε η λειτουργία του πανεπιστημίου της Αθήνας. Το 1838 η ημέρα του Ευαγγελισμού γιορτάστηκε για πρώτη φορά και ως επέτειος της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Τον ίδιο χρόνο θεμελιώθηκε ο μητροπολιτικός ναός της Αθήνας. Στις 30 Μαΐου 1841 ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1843 ξέσπασε επανάσταση και ο Όθωνας αναγκάστηκε να παραχωρήσει Σύνταγμα. Στη συνέχεια όμως αναμείχτηκε στην πολιτική και έπειτα από νέα επανάσταση αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει την Ελλάδα (12-10-1862), ύστερα από 30 χρόνια βασιλείας.

γ) Η βασιλεία του Γεωργίου Α΄.
Ένα χρόνο μετά την εκθρόνιση του Όθωνα (18-10-1863), στο θρόνο ανέβηκε ο Γεώργιος Α΄, γιος του βασιλιά της Δανίας Χριστιανού, ενώ ήδη η Αγγλία είχε παραχωρήσει τα Ιόνια νησιά στην Ελλάδα. Με τη συνθήκη του Βερολίνου προσαρτήθηκε η Θεσσαλία και μικρό μέρος της Ηπείρου (1881). Το 1885 οι Βούλγαροι κατέλαβαν με πραξικόπημα την ανατολική Ρωμυλία.

Το 1893 ο Χαρ. Τρικούπης αναγκάστηκε να κηρύξει τη χώρα σε πτώχευση. Το 1896 σημειώθηκαν νέα επαναστατικά κινήματα στην Κρήτη και η Ελλάδα αποφάσισε να βοηθήσει τους επαναστάτες, με συνέπεια να οδηγηθεί τελικά στην κήρυξη του άτυχου πολέμου του 1897. Τον επόμενο όμως χρόνο η Κρήτη κηρύχτηκε αυτόνομη· το 1905 ξέσπασε η επανάσταση του Θέρισου, με αρχηγό τον Ελ. Βενιζέλο, και το 1908 κηρύχτηκε η ένωση της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα (πραγματοποιήθηκε όμως το 1912 και διεθνώς αναγνωρίστηκε το 1913). Παράλληλα διεξαγόταν ο Μακεδονικός Αγώνας 1902-8. Στο μεταξύ η Βουλγαρία στρέφει τις διεκδικήσεις της στη Μακεδονία.

Με πρόσχημα τον απελευθερωτικό αγώνα εναντίον της Τουρκίας οι Βούλαροι προπαγανδίζουν την αυτονόμηση της Μακεδονίας, ιδρύουν σχολεία και εμφανίζονται ως προστάτες των χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ανεξαρτήτως εθνικότητας, ενώ με το πέρασμα του χρόνου ένοπλα ανταρτικά βουλγαρικά σώματα, οι κομιτατζήδες, ξεκινούν βίαιους προσηλυτισμούς των χωρικών της Μακεδονίας στη σχισματική από το 1870 Βουλγαρική Εξαρχία, χωρίς να διστάζουν να προχωρήσουν σε διώξεις και τρομοκρατίες σε βάρος των ορθόδοξων πληθυσμών, ενώ η αδύναμη τουρκική κυβέρνηση αδυνατεί να λάβει μέτρα εναντίον τους.

Από το 1900 με πρωτεργάτες το γραμματέα του προξενείου Μοναστηρίου Ίωνα Δραγούμη και τον μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη αρχίζει η οργάνωση των Ελλήνων της Μακεδονίας, ενώ ελληνικά ανταρτικά σώματα περνούν τα σύνορα και με τη μυστική υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης ξεκινούν τον αγώνα εναντίον της βουλγαρικής προπαγάνδας και των ένοπλων σωμάτων, προσπαθώντας να τονώσουν το εθνικό φρόνημα. Τα σώματα αυτά συγκρούονται με τους κομιτατζήδες, με κέντρο την περιοχή του Βάλτου (λίμνη των Γιαννιτσών). Ο θάνατος του αξιωματικού Παύλου Μελά (1904) προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στην ελεύθερη Ελλάδα, ενώ πολλοί αξιωματικοί του ελληνικού στρατού περνούν στη Μακεδονία και συνεχίζουν το Μακεδονικό Αγώνα μέχρι το 1908, οπότε η Επανάσταση των Νεοτούρκων ανέκοψε τις εξελίξεις.

Το 1909 ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, με αρχηγό τον Ν. Ζορμπά, επιχειρεί την επανάσταση στο Γουδί, η οποία έφερε στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας τον Ελ. Βενιζέλο. Ακολούθησαν οι νικηφόροι Βαλκανικοί πόλεμοι (1912-13), κατά τη διάρκεια των οποίων δολοφονήθηκε ο βασιλιάς Γεώργιος και στο θρόνο ανέβηκε ο Κωνσταντίνος Α΄ (Μάρτιος 1913). Κατά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο τα συνασπισμένα Βαλκανικά κράτη (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, Μαυροβούνιο, Σερβία) κηρύσσουν τον πόλεμο στην Τουρκία, πετυχαίνουν συντριπτική νίκη και καταλήγουν στην υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου (17 Μαΐου 1913), με την οποία παραχωρούνται στη Βαλκανική συμμαχία όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στη διάρκεια των συζητήσεων όμως για τη διανομή των εδαφών οι υπερβολικές απαιτήσεις της Βουλγαρίας οδηγούν στην υπογραφή μυστικού συμφώνου μεταξύ Ελλάδας και Σερβίας. Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος (1913) λήγει με ήττα της Βουλγαρίας και τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913), με την οποία παραχωρούνται στην Ελλάδα η Ανατολική Μακεδονία μέχρι τον Νέστο και στη Βουλγαρία η Δυτική Θράκη. Στην Ελλάδα επιδικάζονται ακόμα τα νησιά του Αιγαίου, εκτός από την Ίμβρο και την Τένεδο, ενώ η Βόρεια Ήπειρος παραχωρείται στο νεοσύστατο κράτος της Αλβανίας από τις Μεγάλες Δυνάμεις (31 Ιανουαρίου 1914).

δ) Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος (1914-1918).
Όταν κηρύχτηκε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, εκδηλώθηκε σοβαρή διαφωνία ανάμεσα στον Ελ. Βενιζέλο, που υποστήριζε τη συμμετοχή της Ελλάδας σ' αυτόν με την πλευρά της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία), θεωρώντας τη στιγμή καταλληλη για την απόσπαση νέων εδαφών από την Τουρκία, και στο βασιλιά Κωνσταντίνο, που είχε αντίθετη γνώμη. Η διαφωνία αυτή οδήγησε στον εθνικό διχασμό, που κορυφώθηκε με τη διαίρεση της χώρας σε δύο επικράτειες. Η Αθήνα με τον Κωνσταντίνο έμεινε ουδέτερη, ενώ η επαναστατική κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας με επικεφαλής την τριανδρία Ε. Βενιζέλου, Π. Δαγκλή και Π. Κουντουριώτη στη Θεσσαλονίκη κήρυξε τον πόλεμο (1916) κατά των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανίας, Αυστρουγγαρίας, Τουρκίας, Βουλγαρίας).

Το 1917 ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και στο θρόνο ανέβηκε ο γιος του Αλέξανδρος. Έτσι αποκαταστάθηκε η κρατική ενότητα και ο Βενιζέλος ξαναγύρισε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου αυτού ο ελληνικός στρατός συνέτριψε τους Βούλγαρους στο Σκρα και τους ανάγκασε να υπογράψουν ανακωχή (1918). Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου έγινε η μάχη του Βέτερνικ-Γκόλο Μπίλο και η μάχη της Δοϊράνης.

ε) Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922).
Με βάση τις συνθήκες του Νεϊγί (27 Νοεμβρίου 1919) και των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) στην Ελλάδα προσαρτώνται η Ανατολική Θράκη και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η περιοχή της Σμύρνης, ενώ η Πρεσβευτική Διάσκεψη του Παρισιού (Νοέμβριος 1921) παραχωρεί τη Βόρεια Ήπειρο. Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τη Θράκη και πραγματοποιεί απόβαση στη Σμύρνη, όπου γίνεται δεκτός ως ελευθερωτής.

Τον Οκτώβριο του 1920 όμως πέθανε ο βασιλιάς Αλέξανδρος, νικήθηκε ο Βενιζέλος στις εκλογές και τον Νοέμβριο, ύστερα από δημοψήφισμα, επέστρεψε στην Ελλάδα ο Κωνσταντίνος. Επακολούθησε νέος εθνικός διχασμός. Συγχρόνως οι σύμμαχοι εγκατέλειψαν την Ελλάδα σε μια επιχείρηση που ξεπερνούσε τις δυνάμεις της. Έτσι η χώρα μετά την προέλαση του ελληνικού στρατού μέχρι τον Σαγγάριο ποταμό οδηγήθηκε στη συντριπτική ήττα του 1922 και οι στρατιωτικές της δυνάμεις αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το μικρασιατικό έδαφος. Η μικρασιατική καταστροφή είχε ως συνέπεια τη στρατιωτική επανάσταση των Ν. Πλαστήρα και Στ. Γονατά (Σεπτέμβριος 1922), η οποία υποχρέωσε τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί.

Στο θρόνο ανέβηκε ο Γεώργιος Β΄, ενώ τα περισσότερα μέλη της κυβέρνησης του Δ. Γούναρη, που θεωρήθηκαν υπεύθυνα για την καταστροφή, καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν (Δίκη των Έξι). Η οριστική διευθέτηση των συνόρων γίνεται με τη Συνθήκη της Λοζάνης (1923), με την οποία τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας ορίζονται στον ποταμό Έβρο, τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος αποδίδονται στην Τουρκία και αποφασίζεται η ανταλλαγή των χριστιανικών πληθυσμών της Τουρκίας και των μουσουλμανικών της Ελλάδας.

στ) Η περίοδος του Μεσοπολέμου (1922-1940).
Τον Μάρτιο του 1924 κηρύχτηκε έκπτωτη η μοναρχία και αντικαταστάθηκε από τη δημοκρατία, με πρώτο πρόεδρο τον Αλ. Ζαΐμη. Η πολιτική όμως κατάσταση ήταν πολύ ασταθής. Έτσι το 1925 ο στρατηγός Πάγκαλος κήρυξε τη δικτατορία, ανατράπηκε όμως τον επόμενο χρόνο. Το 1928 οι εκλογές έδωσαν την πλειοψηφία στον Βενιζέλο και ύστερα από τέσσερα χρόνια στο Λαϊκό κόμμα. Ακολούθησε νέα περίοδος αστάθειας, που κατέληξε στην επάνοδο του Γεωργίου Β΄ (1935) και στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά (1936).

ζ) Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος (1939-1944).
Παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να κρατηθεί έξω από τον πόλεμο, σειρά ιταλικών προκλήσεων, με σημαντικότερη την ανατίναξη της φρεγάτας "Έλλη" στο λιμάνι της Τήνου (15 Αυγούστου 1940), οξύνουν την κατάσταση. Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου η ιταλική κυβέρνηση, που είχε ήδη καταλάβει την Αλβανία και επιδιώκει την κυριαρχία σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, κηρύσσει τον πόλεμο στην Ελλάδα, ο ελληνικός στρατός όμως όχι μόνο αντιμετωπίζει με επιτυχία την ιταλική επίθεση, αλλά μέσα σε λίγους μήνες και παρά το βαρύ χειμώνα προωθείται στο Αλβανικό Μέτωπο και απελευθερώνει τη Βόρεια Ήπειρο. Μόνο ύστερα από την επίθεση των Γερμανών (1941) κάμφθηκαν τα ελληνικά στρατεύματα και υποδουλώθηκε η Ελλάδα.

Ο Ι. Μεταξάς είχε στο μεταξύ πεθάνει και η νέα κυβέρνηση του Εμμ. Τσουδερού μαζί με το βασιλιά Γεώργιο Β΄ κατέφυγε στην Κρήτη και μετά την κατάληψη και αυτής στη Μέση Ανατολή, για να συνεχίσει στο πλευρό των συμμάχων τον αγώνα κατά του Άξονα. Επακολούθησε τετραετής κατοχή Βουλγάρων στη Θράκη και Γερμανοϊταλών στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση καταφεύγει στην ελεύθερη ακόμα Κρήτη και στη συνέχεια στην Αίγυπτο, όπου με τη συμμετοχή πολλών Ελλήνων που φυγαδεύονταν κρυφά από την Ελλάδα αρχίζουν να συγκροτούνται ελληνικά στρατιωτικά σώματα (πρώτη, δεύτερη και τρίτη ελληνική ταξιαρχία, Ιερός Λόχος), τα οποία έλαβαν μέρος στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων (Ελ-Αλαμέϊν, Ρίμινι, Βόρεια Αφρική). Παράλληλα στην Ελλάδα οργανώνεται η αντιστασιακή δράση με σημαντικότερες οργανώσεις το Ε.Α.Μ.-ΕΛ.Α.Σ και τον Ε.Δ.Ε.Σ.

η) Από την απελευθέρωση μέχρι τις ημέρες μας.
Με την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου. Ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ γύρισε στην Ελλάδα ύστερα από το δημοψήφισμα του 1946, πέθανε όμως σύντομα (1 Απριλίου 1947) και τον διαδέχτηκε ο αδερφός του Παύλος Α΄. Στο μεταξύ είχε υπογραφτεί η συνθήκη ειρήνης με την Ιταλία, σύμφωνα με την οποία η Δωδεκάνησος ενσωματώθηκε με την Ελλάδα.

Το διάστημα 1946-1949 η χώρα δοκιμάστηκε από τον Εμφύλιο πόλεμο. Το 1952 η χώρα εντάσσεται στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (ΝΑΤΟ), από το στρατιωτικό σκέλος του οποίου αποχωρεί μετά την κατάληψη της Κύπρου από τον Αττίλα το 1974, για να γίνει όμως και πάλι δεκτή το 1979. Το 1964 πέθανε ο βασιλιάς Παύλος Α΄ και στο θρόνο τον διαδέχτηκε ο γιος του Κωνσταντίνος Β΄. Από την 21η Απριλίου 1967 μέχρι το 1974 εγκαθιδρύθηκε στη χώρα η δικτατορία της 21ης Απριλίου, την οποία ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επιχείρησε να ανατρέψει (13-12-1967), απέτυχε όμως και αναχώρησε για τη Ρώμη. Το 1974 σημειώθηκε η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, ανατράπηκε η δικτατορία και σχηματίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τον Κ. Καραμανλή, ο οποίος μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1974 σχημάτισε δική του κυβέρνηση πλειοψηφίας. Επακολούθησε δημοψήφισμα (8-12-74), με το οποίο καταργήθηκε η βασιλεία και πρόεδρος της δημοκρατίας προσωρινά ανέλαβε ο Μ. Στασινόπουλος. Αυτόν διαδέχτηκε ο Κων. Τσάτσος, το 1976. Οι εκλογές του 1977 έδωσαν και πάλι την πλειοψηφία στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κ. Καραμανλή, ο οποίος το 1980 διαδέχτηκε τον Κ. Τσάτσο στην προεδρία της δημοκρατίας.

Το 1979 η χώρα εντάσσεται στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Ένωση (ΕΟΚ). Στις εκλογές του 1981 πρώτο κόμμα αναδείχτηκε το ΠΑΣΟΚ με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος με την πλειοψηφία του 48% σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στις μέρες της κυβέρνησης αυτής αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση, καθιερώθηκε ο πολιτικός γάμος και το δικαίωμα ψήφου καθιερώθηκε στην ηλικία των 18 ετών. Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Ιουνίου 1989 σχηματίστηκε κυβέρνηση Ν. Δημοκρατίας-Συνασπισμού και τον Οκτώβριο Οικουμενική με πρόεδρο τον Ξ. Ζολώτα. Μετά τις εκλογές του Απριλίου 1990 ανήλθε στην εξουσία η Ν. Δημοκρατία, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Στην προεδρία της Δημοκρατίας το 1985 εκλέχτηκε ο αρεοπαγίτης Χρήστος Σαρτζετάκης και το 1990 επανήλθε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, που υποστηρίχτηκε από τη Νέα Δημοκρατία. Αυτόν διαδέχτηκε το 1995 ο Κ. Στεφανόπουλος, που υποστηρίχτηκε από το ΠΑΣΟΚ και την ΠΟΛ.ΑΝ. Το 1993 πρωθυπουργός εκλέχτηκε ξανά ο Α. Παπανδρέου. Ο Κωνσταντίνος Σημίτης διαδέχεται τον Α. Παπανδρέου στην πρωθυπουργία τον Ιανουάριο του 1996 και στην ηγεσία του κόμματος τον Ιούλιο του 1996. Τις εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου 1996 κερδίζει το ΠΑ.ΣΟ.Κ.

greekhistory.gr