Παλαιολόγοι

από **ΤΡΕΛΛΟΣ ΤΩΝ FM** Σαβ 4 Αυγ - 18:24

Παλαιολόγοι

Παλαιολόγος Ανδρόνικος ο Β'.

Βυζαντινός αυτοκράτορας (1281-1328), διάδοχος του Μιχαήλ Η΄. Είχε να αντιμετωπίσει τους Τούρκους στην Ανατολή και τους Σέρβους στα βόρεια σύνορα ενώ η οικονομική κατάσταση του κράτους ήταν ιδιαίτερα κακή. Αναγκάζεται να στρατολογήσει μισθοφορικό στρατό στην ξηρά ενώ στη θάλασσα να στηριχθεί στη ναυτική δύναμη των Γενουατών γιατί δεν υπήρχαν Έλληνες προς στρατολόγηση ούτε Βυζαντινός στόλος. Οι Καταλανοί μισθοφόροι, μετά τη δολοφονία του αρχηγού τους Δεφλώρ στην Ανδριανούπολη, ιδρύουν καταλανικό δουκάτο των Αθηνών ως αποτέλεσμα των προστριβών τους με τον αυτοκράτορα για οικονομικούς λόγους (που διατηρήθηκε μέχρι το 1387). Οι Γενουάτες από την άλλη πετυχαίνουν όλο και μεγαλύτερα προνόμια που οδήγησαν σε σύγκρουση με τους Βενετούς στα ελληνικά ύδατα από το 1294 μέχρι το 1299 με καταστροφικές συνέπειες για την αυτοκρατορία,γιατί ελαττώθηκαν κατά πολύ οι τελωνειακοί δασμοί, επειδή όλο το εμπόριο είχε περάσει στα χέρια τους. Έτσι ο Ανδρόνικος αναγκάστηκε να νοθεύσει το νόμισμα, να προσφύγει στο δανεισμό, ακόμα και να δώσει ως ενέχυρο τις πολύτιμες πέτρες της βασιλικής κορώνας. Το θησαυροφυλάκιο ήταν αδειανό. Ο στρατός επίσης ήταν ολιγοάριθμος, απείθαρχος και με κακούς διοικητές. Όλο και πιο ανίκανος, δηλαδή να υπερασπίσει την αυτοκρατορία, για αυτόν τον λόγο ο Ανδρόνικος ο Β΄ στράφηκε στους μισθοφόρους, οι οποίοι όμως ζητούσαν όλο και περισσότερα. Το 1321 ο εγγονός του Ανδρόνικου, ο μετέπειτα Ανδρόνικος Γ', επαναστατεί κατά του γέρου Ανδρόνικου, ο οποίος ήθελε να του αφαιρέσει τα νόμιμα δικαιώματα στον θρόνο. Με μικρές ανακωχές, ο εμφύλιος συνεχίζεται για 7 έτη, μέχρι το 1328, χειροτερεύοντας την ήδη κακή οικονομική κατάσταση. Στο τέλος ο Ανδρόνικος Β΄ηττάται και αναγκάζεται να αποσυρθεί σε μοναστήρι, όπου πέθανε. Ακολούθησε ανθενωτική θρησκευτική πολιτική.

Παλαιολόγος Ανδρόνικος ο Γ'.

Βυζαντινός αυτοκράτορας (1328—1341) που βασίλευσε μετά τον Ανδρόνικο Β΄. Σαν χαρακτήρας ήταν πανέξυπνος, αλλά επιπόλαιος και έκλυτος. Έστειλε τον παππού του Ανδρόνικο Β΄σε μοναστήρι μετά από 7 χρόνια καταστρεπτικού εμφυλίου πολέμου. Κατά τη βασιλεία του συγκρούστηκε με τους Γενουάτες από τους οποίους αφαίρεσε τη Χίο (1329), τη Λέσβο (1336) και τη Φώκαια (1340), αλλά οι κατακτήσεις του αποδείχθησαν εφήμερες και χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα, γιατί όπως έγραψε στους σύγχρονους του Έλληνες ιστορικούς οι Γενουάτες είχαν κλείσει στους Βυζαντινούς όλους τους δρόμους του θαλάσσιου εμπορίου και οι ξένοι έμποροι δεν έχασαν καθόλου ούτε τη δίψα για κέρδη ούτε την αλαζονία που τους χάριζε η οικονομική τους δύναμη. Το ίδιο ισχύει και για τους Βενετούς. Οι δύο ναυτικές δυνάμεις εκμεταλλεύονταν τη δύναμη τους προκαλώντας συνεχώς τους Βυζαντινούς και αντιμετωπίζοντας τους ως υπηκόους. Όπως έγραψε ένας Βυζαντινός ιστορικός, οι Γενουάτες με τους Βενετούς είχαν πάρει για λογαριασμό τους όλα τα πλούτη του Βυζαντίου και κρατούσαν γι' αυτούς όλα τα έσοδα που προέρχονταν από τη θάλασσα. Μπορούμε να πούμε πως κατέστρεψαν οικονομικά το Βυζάντιο και οι Τούρκοι απλώς ολοκλήρωσαν αυτή την καταστροφή. Όταν πέθανε, άφησε ως διάδοχο τον ανήλικο γιο του Ιωάννη Ε΄και αμέσως εκδηλώθηκε η στάση του Ιωάννη ΣΤ΄του Καντακουζηνού, ακολούθησε ένας νέος εμφύλιος πόλεμος που πρόσθεσε νέες καταστροφές στην αυτοκρατορία.

Παλαιολόγος Ιωάννης ο Ε'.

Βυζαντινός αυτοκράτορας (1341-1391) που ανήλθε στο θρόνο ανήλικος μετά από τον Ανδρόνικο Γ΄. Αρχικά επιτροπεύεται από την μητέρα του Άννα της Σαβοϊας.Το 1342 αρχίζει ο εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους οπαδούς του νόμιμου αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄(ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι Ζηλωτές της Θεσ/νικης) που ανήκαν στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα και στην αριστοκρατία, που με τους ησυχαστές να ακολουθούν τον Ιωάννη Καντακουζηνό. Ο Καντακουζηνός υποστηρίχτηκε από τους Σέρβους και τους Τούρκους οι οποίοι κατέλαβαν εκμεταλλευόμενοι από τον εμφύλιο σημαντικά βυζαντινά εδάφη ως ανταλλάγματα για την βοήθεια που έδωσαν στον σφετεριστή αυτοκράτορα. Ο εμφύλιος έληξε το 1347 με επικράτηση του Ιωάννη Καντακουζηνού που στέφεται αυτοκράτορας αλλά κρατά κοντά του τον Ιωάννη Ε΄στον οποίο παραχωρεί ένα μέρος από την εξουσία. Όμως ο Ιωάννης Ε΄, καθ' όλη τη διάρκεια της συμβασιλείας δε σταματά τις μηχανορραφίες κατά του Καντακουζηνού και στο τέλος καταφέρνει να τον ανατρέψει, να τον στείλει εξορία, έγκλειστο σε μοναστήρι. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, οι Τούρκοι εγκαθίστανται οριστικά στη Θράκη. Στην αρχή κερδίζουν, στα 1353, τα Δαρδανέλια, ως αντάλλαγμα από τον Καντακουζηνό για τη βοήθεια που του προσέφεραν. Ακολουθούν η Καλλίπολη (1354), το Διδυμότειχο (1357), Φιλιππούπολη και Ανδριανούπολη (1365), όπου και μετέφεραν την πρωτεύουσα τους. Ο Ιωάννης ο Ε΄αναγκάζεται να αναγνωρίσει την κατάληψη της Θράκης. Η Κωνσταντινούπολη είναι πια περιτριγυρισμένη από τους Οθωμανούς. Ταυτόχρονα, ο ιδιοφυής σουλτάνος Μουράτ Α΄συντρίβει Βούλγαρους, Αλβανούς και τους Σέρβους στην ιστορική μάχη του Κοσσυφοπεδίου (1389), όπου όμως φονεύεται. Ο Ιωάννης Ε΄, εκ των πραγμάτων, αναγκάζεται να υποκύψει στον Σουλτάνο ως φόρου υποτελής και να εφοδιάζει τους Τούρκους με ένα στρατιωτικό σώμα. Ο Ιωάννης αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει και τις στάσεις του γιού του Ανδρόνικου του Δ΄ (1376) και του εγγονού του Ιωάννη του Ζ΄(1391), που κατάφεραν να απομακρύνουν από το θρόνο τον γηραίο μονάρχη.

Παλαιολόγος Ιωάννης ο Η'.

Βυζαντινός αυτοκράτορας (1425-1448), διάδοχος του Μανουήλ. Το 1430 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη και ο Ιωάννης αναγκάζεται μαζί με τον πατριάρχη να προσφέρουν στους δυτικούς την ένωση των Εκκλησιών. Αυτή πραγματοποιήται στη Σύνοδο Φερράρας - Φλωρεντίας το 1439, αλλά δεν αποφέρει ουσιαστική βοήθεια. Η σταυροφορία που οργανώνεται από τον πάπα Ευγένιο Δ΄, είχε άδοξο τέλος μετά την ήττα των σταυροφόρων στη μάχη της Βάρνας το 1444.

Παλαιολόγος Μανουήλ.

Βυζαντινός αυτοκράτορας (1391-1425) Γιός του Ιωάννη Ε που ανέλαβε την αυτοκρατορία όταν η Κωνσταντινούπολη κινδύνευε άμεσα από τους Τούρκους. Πολύ αξιόλογος αυτοκράτορας, για τον οποίο γράφτηκε οτι σε καλύτερους καιρούς θα μπορούσε να σώσει την αυτοκρατορία, αν αυτή μπορούσε να διασωθεί, πράγμα πλέον αδύνατο. Οι Τούρκοι με αρχηγό τον Βαγιαζήτ καταλαμβάνουν το 1393 την πρωτεύουσα του βουλγαρικού κράτους Τύρνοβο και στη συνέχεια όλο το βουλγαρικό κράτος. Το 1396 νικά στη Νικόπολη της Βουλγαρίας τα κράτη της Ευρώπης που προσπάθησαν να σταματήσουν την προέλασή του και στη συνέχεια λεηλατεί τη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο. Ο Μανουήλ επιχειρεί στο τέλος του 1399, μέσα από μια περιοδεία που κράτησε τρισήμισυ χρόνια να πείσει τους Ευρωπαίους ηγεμόνες να βοηθήσουν τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Οι Ευρωπαίοι όμως δεν ενδιαφέρονταν για το Βυζάντιο. Αντιθέτως έβλεπαν με κρυφή ικανοποίηση την επερχόμενη άλωση της Κωνστατινούπολης. Έτσι, η περιοδεία αυτή δεν επέφερε καρπούς. Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη το 1402 όταν ο αρχηγός των Μογγόλων Ταμερλάνος νίκησε τους Τούρκους στην Άγκυρα. Στη μάχη αυτή αιχμαλωτίζεται και κατόπιν πεθαίνει ο Βαγιαζήτ. Το πλήγμα για τους Τούρκους ήταν τόσο βαρύ, που πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να συνέλθουν. Έτσι το Βυζάντιο πήρε παράταση ζωής περίπου μισόν αιώνα. Όμως έχει απομείνει μόνο η Κωνσταντινούπολη, τμήμα της Θράκης, η Θεσσαλονίκη, η Πελοπόννησος και ελάχιστα νησιά. Η Πελοπόννησος έχει ήδη οργανωθεί από τον 14ο αιώνα σε δεσποτάτο με κέντρο το Μυστρά. Ο Μανουήλ επισκέφτηκε την Πελοπόννησο το 1415 και χτίζει τείχος στον Ισθμό. Το 1422 ο Μουράτ Β΄ πολιορκεί την Κωνσταντινούπολη αλλά δεν κατορθώνει να την καταλάβει. Συνάπτεται ειρήνη όμως και με βάση την συνθήκη ο Μανουήλ αναγκάζεται να πληρώσει βαρείς φόρους.

Παλαιολόγος Μιχαήλ ο Η'.

Βυζαντινός αυτοκράτορας (1261-1282). Ανασύστασε την βυζαντινή αυτοκρατορία. Ήταν ο πρώτος της δυναστείας των Παλαιολόγων. Σφετερίστηκε την αυτοκρατορική εξουσία και απομάκρυνε τον νόμιμο βασιλιά Ιωάννη Δ΄του Λάσκαρι. Το 1259 εστέφθη συμβασιλεύς της αυτοκρατορίας της Νίκαιας. Κατέλαβε την Μακεδονία, εισέβαλε στην Αλβανία και το 1259, στη μάχη της Πελαγονίας, συνέτριψε τον δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ 'Αγγελο Κομνηνό Β΄ και τους συμμάχους του. Έγινε ο πιο δυνατός Έλληνας ηγεμόνας και στις 25 Ιουλίου 1261, ο στρατηγός του Στρατηγόπουλος κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη. Έτσι, στις 15 Αυγούστου ο Μιχαήλ εστέφετο αυτοκράτορας στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας και η βυζαντινή αυτοκρατορία αποκτά και πάλι Έλληνες αυτοκράτορες. Το καλοκαίρι του 1261 όταν ο στρατηγός Στρατηγόπουλος ανακατάλαβε την Κωνσταντινούπολη από τους Βενετούς. Προχωρεί σε συμμαχία με τη Γένουα εναντίον των Βενετών στο Νυμφαίο το 1261 η οποία διαλύεται μετά από δύο χρόνια. Το 1274 υπογράφει την ένωση των Εκκλησιών Ανατολικής και Δυτικής στη Λυών. Ο Μιχαήλ Η΄ κατάφερε να κρατήσει μακρυά από την Κωνσταντινούπολη τους Δυτικούς με μια ικανότατη διπλωματική πολιτική, σε μια στιγμή που οι Λατίνοι δεν παραιτούνται από τα δικαιώματα τους στο θρόνο. Μα δυστυχώς παραμέλησε πολύ τον τούρκικο κίνδυνο που μεγάλωνε στη Μ. Ασία και την σερβική απειλή, που ολοένα δυνάμωνε στην Ευρώπη. Επίσης, υπογράφοντας την ένωση των εκκλησιών, που έφερε σε δεύτερη θέση το Πατριαρχείο σε σχέση με τον Πάπα, προσέκρουσε στο κοινό αίσθημα και η θρησκευτική διχόνοια ήταν μια άλλη αιτία της αδυναμίας που διακατείχε την μοναρχία. Η βασιλεία του Μιχαήλ Η΄έδωσε την εντύπωση μιας αναγέννησης, μα η παρακμή, αναπόφευκτη, ερχόταν γοργά.

greekhistory.gr