Ο Όμηρος είχε δίκιο

από **ΤΡΕΛΛΟΣ ΤΩΝ FM** Σαβ 4 Αυγ - 19:09

Ο Όμηρος είχε δίκιο

Ο Όμηρος γνώριζε καλά τη γεωγραφία της Τροίας, λένε Αμερικανοί ερευνητές. Η περιγραφή του Έλληνα ποιητή για τον Τρωικό πόλεμο, συμφωνεί μ’ ένα ξανακοίταγμα της περιοχής ως προς το πώς θα έμοιαζε πριν από 3000 χρόνια.Στην Ιλιάδα, ο Όμηρος αφηγείται, ως γνωστόν, την πολιορκία και τελικά την κατάκτηση της Τροίας από τον ενωμένο στρατό των ελλήνων βασιλιάδων που επεδίωξαν να πάρουν πίσω τη γυναίκα του Σπαρτιάτη βασιλιά Μενέλαου Ελένη από τον απαγωγέα της, πρίγκιπα της Τροίας Πάρη. Αυτό πιστεύεται ότι έγινε γύρω στο 1250 π.Χ. Η περιγραφή των μαχών και της πολιορκίας από τον Όμηρο, δίνει αρκετά στοιχεία για τον κάμπο, όπου βρίσκονταν η Τροία.

Αργότερα, τον 1ο μ.Χ. αιώνα ο Έλληνας ιστορικός Στράβων αναφέρει στο βιβλίο του «Γεωγραφικά» ότι στην εποχή του η Τροία ήταν γνωστή ως νέο «Ίλιον».Η αρχαία Τροία εικάζεται ότι βρίσκονταν στο λόφο Χισαρλίκ της σημερινής Τουρκίας. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές αποκάλυψαν τα ερείπια μιας πόλης εκεί. Στην πραγματικότητα βρέθηκαν πολλές αρχαίες Τροίες, καθώς η πόλη αυτή καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε αρκετές φορές από το 3000 π.Χ. Αυτά τα ερείπια κείτονται σήμερα στην άκρη ενός οροπεδίου, που δεσπόζει πάνω από μια πεδιάδα, που την πλημμυρίζει με άμμο, λάσπη και βάλτους ένα ορμητικό ποτάμι.Όταν πρωτοχτίστηκε η Τροία, γύρω στο 3000 π.Χ., όπως υποστηρίζει ο Τζων Κραφτ και οι συνεργάτες του στο πανεπιστήμιο Ντελάγουερ του Νιούαρκ, βρίσκονταν στα παράλια ενός μεγάλου κόλπου, που κάλυπτε το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής πεδιάδας. Σήμερα, πάντως, το τοπίο της Τροίας δείχνει τελείως διαφορετικό.

Με τον καιρό η λάσπη που κατέβαζαν οι ποταμοί Σιμόεις και Σκάμανδρος (γνωστοί σήμερα ως Ντουμρέκ Σου και Καρά Μεντερές), που χύνονται στον κόλπο, μετακίνησε την ακτογραμμή των Δαρδανελίων αρκετά χιλιόμετρα βορειότερα, αφήνοντας την πόλη της Τροίας σαν παλιό ναυάγιο πίσω στην ξηρά.Οι ερευνητές ανιχνεύουν τις αλλαγές αυτές μέσα στο χρόνο, χρησιμοποιώντας ραδιοάνθρακα, με τον οποίο χρονολογούν τα απολιθώματα που βρίσκουν στα ιζήματα της πεδιάδας. Η ανάλυση αποκάλυψε πως, σε διάφορες εποχές, το έδαφος υπήρξε βάλτος, λιμνοθάλασσα, ή ακόμα νωρίτερα, ένας πλημμυρισμένος κόλπος. Η έρευνα ξεκίνησε το 1977 με διευθυντή το συνεργάτη του Κραφτ, Ιλάν Καγιάν του πανεπιστημίου «Αιγαίο» της Σμύρνης.Ο ελληνικός στρατός, μας λέει ο Όμηρος, στρατοπέδευσε στην ακτή του Αιγαίου, δυτικά της Τροίας και οι πολεμιστές έσυραν τα πλοία τους «στην παραλία της φουρτουνιασμένης θάλασσας, αρκετά μακριά από το πεδίο της μάχης». Η ομάδα του Κραφτ υπολογίζει πως το στρατόπεδο των Ελλήνων στήθηκε κατά μήκος του ακρωτηρίου, δυτικά της περιοχής που βρίσκονταν κάποτε ο κόλπος της Τροίας και οι Έλληνες το υπερασπίζονταν με μια «βαθιά τάφρο» στο νότιο μέρος, που εμπόδιζε τους Τρώες να προωθηθούν στο στενόμακρο αυτό ακρωτήριο, που έμοιαζε με δάχτυλο γης.Οι ερευνητές επίσης εντόπισαν το πέρασμα του «καλίρροου» ποταμού Σκαμάνδρου.

Εδώ, σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Αχιλλέας έσπασε τη γραμμή των Τρώων και τους απώθησε πάνω στις απότομες όχθες του ποταμού, μέσα στα βαθιά ορμητικά νερά. Την εποχή του Στράβωνα, προφανώς η πεδιάδα ήταν περισσότερο φαρδιά προς τα βόρεια, έτσι που το ακρωτήριο δεν ήταν πια εμφανές και οι δύο ποταμοί μπορούσαν να ρέουν μαζί, προτού εκβάλουν στον υποχωρούντα κόλπο.Τα ευρήματα της ομάδας δείχνουν ότι η κρίση του Στράβωνα ήταν εξαιρετικά ακριβής, όταν μιλούσε για τη γεωγραφία του Τρωικού πολέμου. Συνειδητοποίησε πως η απόθεση προσχώσεων άλλαξε την ακτή από την εποχή του Ομήρου και μετά και, φαίνεται ότι υπέθετε σωστά, όταν δήλωνε ότι το στρατόπεδο των Ελλήνων και ο σταθμός των πλοίων βρίσκονταν «20 στάδια» (γύρω στα 4 χλμ.) μακριά από το Ίλιον.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη

Γεννήθηκα στα Τρίκαλα Θεσσαλίας το 1967. Σπούδασα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης Ιστορία-Αρχαιολογία με ειδίκευση στην Ιστορία. Πήρα Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ' τη Φιλοσοφική Σχολή του ιδίου Πανεπιστημίου και από το 1992 διδάσκω στη Μέση Εκπαίδευση ως Φιλόλογος. Έχω συγγράψει βιβλία ιστορικού, λογοτεχνικού και παιδαγωγικού περιεχομένου. Παράλληλα, ασχολούμαι ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και την ποίηση.

greekhistory.gr