Χρόνιος πόνος

Χρόνιος πόνος

Στο παρελθόν η απάντηση στο χρόνιο πόνο ήταν: « όλα είναι στο μυαλό σου».
Ένας χρήσιμος ορισμός από τον Margo McCaffrey είναι ο εξής: «ο πόνος είναι ότι περιγράφει το άτομο, που τον βιώνει και υπάρχει όταν λέει ότι υπάρχει». Η Διεθνής Ένωση για τη Μελέτη του Πόνου λέει ότι είναι « μια δυσάρεστη αισθητική και συναισθηματική εμπειρία, σε συνδυασμό με πραγματική ή δυνητική βλάβη των ιστών, ή περιγράφεται με τους όρους μιας τέτοιας βλάβης».
Ο πόνος μεταδίδεται μέσω του σώματος με το νευρικό σύστημα, όταν οι νευρικές απολήξεις ανιχνεύουν βλάβη σε ένα μέρος του σώματος. Τα νεύρα μεταδίδουν την προειδοποίηση μέσω συγκεκριμένων νευρικών οδών στον εγκέφαλο, όπου τα σήματα ερμηνεύονται ως πόνος.
Σήμερα οι ειδικοί του πόνου μπορούν να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται η αίσθηση του πόνου: τον τρόπο με τον οποίο το νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου του νωτιαίου μυελού, αλληλεπιδρά με τον εγκέφαλο, έτσι ώστε να δημιουργήσει την αίσθηση του πόνου.
Η γνώση του συστήματος των νευροδιαβιβαστών, των χημικών δηλαδή αγγελιοφόρων, που μεταβιβάζουν τα νευρικά σήματα, έχει ανοίξει το δρόμο σε σημαντικές νέες μεθόδους αντιμετώπισης του πόνου. Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν μάθει πώς να διαχειρίζονται αυτούς τους χημικούς αγγελιοφόρους, ώστε να αλλάξει ο τρόπος που αλληλεπιδρούν με τα σήματα του εγκεφάλου.
Αυτό οδήγησε στη χρήση αντικαταθλιπτικών και άλλων φαρμάκων, τα οποία λειτουργούν με συγκεκριμένες χημικές ουσίες του εγκεφάλου, οι οποίες επηρεάζουν τα συναισθήματα και βοηθούν στην αντίληψη του πόνου. Υπάρχουν, πλέον φάρμακα τα οποία είναι πολύ αποτελεσματικά.
Και με τις προόδους στη μαγνητική τομογραφία, οι ερευνητές μπορούν να αποδείξουν, ότι οι αλλαγές είναι πολύ πραγματικές στον εγκέφαλο. Μπορούμε να δούμε ακριβώς που δημιουργείται η αίσθηση του πόνου στον εγκέφαλο, όταν ενεργοποιείται από κάποιο ερέθισμα. Μπορούμε να δούμε τις επιπτώσεις του πόνου στη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου.
Υπάρχει επίσης μια νέα αντίληψη, μιας διαδικασίας η οποία ονομάζεται κεντρική ευαισθητοποίηση. Αν ο αρχικός πόνος από έναν τραυματισμό δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, τότε αυτά τα σήματα του πόνου στέλνονται επανειλημμένα, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε αλλαγές στο κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο το κάνουν όλο και πιο ευάλωτο. Έτσι με το πέρας του χρόνου ακόμη και φυσιολογικά ερεθίσματα, μπορούν να αντιληφθούν ως επώδυνα.
Με αυτές τις γνώσεις, οι ειδικοί του πόνου συνταγογραφούν τώρα φαρμακευτικές θεραπείες που επιτίθενται στο μέτριο έως σοβαρό χρόνιο πόνο, από διαφορετικές οπτικές γωνίες: καινοτόμα φάρμακα, τεχνικές που στοχεύουν στα νεύρα, και αντλίες χορήγησης φαρμάκων, που προσφέρουν μια ισχυρή αναλγησία στις νευρικές ρίζες. Οι γιατροί επίσης εγκρίνουν τη χρήση ψυχοθεραπείας, τεχνικές χαλάρωσης, ύπνωση και εναλλακτικές θεραπείες, όπως ο βελονισμός, που στηρίζονται στην όλο και ισχυρότερη ένδειξη σύνδεσης νούς-σώματος στην ανακούφιση του χρόνιου πόνου.
Υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε, αλλά η έρευνα έχει δώσει ενδείξεις για την ανάπτυξη ακόμη και νεότερων θεραπευτικών επιλογών.
Υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα. Πολλοί ασθενείς προσέρχονται για θεραπεία στα τελικά στάδια του χρόνιου πόνου, όταν είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα υπάρχει για επιτυχή αντιμετώπιση του πόνου.
Όταν ο πόνος είναι σοβαρός τότε οι γιατροί στρέφονται σε ισχυρότερα φάρμακα για την αντιμετώπιση του:
1)Αντιεπιληπτικά. Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία των επιληπτικών κρίσεων, είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου. Είναι ασαφές το πώς ελέγχουν τον πόνο, αλλά θεωρείται ότι οδηγούν σε πιο ήπιες επιδράσεις του νευροπαθητικού πόνου, όπως η μεθερπητική νευραλγία από έρπητα ζωστήρα. Αυτά περιλαμβάνουν το Lyrica, το Neurontin και το Tegretol. Μια νέα γενιά αντιεπιληπτικών φαρμάκων, φαίνεται να είναι πολλά υποσχόμενη, με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.
2)Αντικαταθλιπτικά. Οι χαμηλές δόσεις των κοινών αντικαταθλιπτικών συνταγογραφούνται σε πολλά προβλήματα χρόνιου πόνου. Αυτά τα φάρμακα προσαρμόζουν τα επίπεδα των χημικών ουσιών του εγκεφάλου, και αυτός θεωρείται ότι είναι ο μηχανισμός τους στον έλεγχο του πόνου.
Τα αντικαταθλιπτικά συχνά βοηθούν, όταν οι άλλες θεραπείες δεν οδηγούν σε πλήρη έλεγχο του πόνου. Οδηγούν σε ανακούφιση του πόνου, είτε το άτομο πάσχει από κατάθλιψη, είτε όχι. Οι δόσεις που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του πόνου είναι συνήθως χαμηλότερες, σε σχέση με αυτές που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Η Elavil, Pamelor και Norpramin είναι τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, που συνταγογραφούνται στο χρόνιο πόνο, ειδικά τον καρκινικό πόνο, τον νευροπαθητικό πόνο από διαβητική νευροπάθεια και τη μεθερπητική νευραλγία από έρπητα ζωστήρα. Επηρεάζουν τα επίπεδα χημικών ουσιών του εγκεφάλου, όπως νορεπινεφρίνη και σεροτονίνη.
Η Cymbalta είναι ένας αναστολέας επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης, η οποία αυξάνει τη διαθεσιμότητατων χημικών ουσιών του εγκεφάλου σεροτονίνη και νορεπινεφρίνη. Η Cymbalta έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της διαβητικής νευροπάθειας, της ινομυαλγίας και του μυοσκελετικού πόνου, όπως στην οστεοπόρωση και τη χρόνια οσφυαλγία.
Κρέμες για ανακούφιση του πόνου: Επίκαιρα αναλγητικά, όπως το Zostrix, που περιέχει καψαϊκίνη είναι συχνά χρήσιμα. Η καψαϊκίνη δρα μειώνοντας τη μετάδοση μιας χημικής ουσίας του πόνου, που ονομάζεται ουσία P στον εγκέφαλο. Προϊόντα με αυτά τα συστατικά έχουν επίσης παρόμοια δράση: το σαλυκιλικό (που βρίσκεται σε προϊόντα όπως Aspercreme και Bengay), μια ουσία που μειώνει τη φλεγμονή και προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο, και αντι-ερεθιστικές ουσίες, όπως η καμφορά, το έλαιο ευκαλύπτου και η μινθόλη, τα οποία οδηγούν σε ανακούφιση του πόνου, προκαλώντας ψυχρότητα ή θερμότητα στο σημείο του πόνου.
Δερματικά επιθέματα. Ένα διαδερμικό επίθεμα, που περιέχει λιδοκαϊνη μπορεί να προσφέρει ανακούφιση στο χρόνιο πόνο. Τα επιθέματα έχουν εγκριθεί στο νευροπαθητικό πόνο από έρπητα ζωστήρα, μια κατάσταση γνωστή ως μεθερπητική νευραλγία. Η Lidoderm και η Lidopain είναι δυο δερματικά επιθέματα λιδοκαϊνης. Η καψαϊκίνη είναι επίσης διαθέσιμη σε επίθεμα και τοποθετείται από τον ίδιο το γιατρό και ονομάζεται Qutenza. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάθε τρείς μήνες.
Οπιοειδή. Όταν ο πόνος είναι σοβαρός τότε το επόμενο στάδιο είναι τα οπιοειδή. Τα οπιοειδή , όπως κωδεϊνη, φαιντανύλη, μορφίνη, οξυκωδόνη δρουν στους υποδοχείς του πόνου στο επίπεδο των νευρικών κυττάρων και είναι πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο του σοβαρού χρόνιου πόνου.
Αλλά η χρήση των οπιοειδών ήταν πάντα αμφιλεγόμενη. Υπάρχει μια αντίληψη μεταξύ των γιατρών, ότι θα υπεισέλθουν σε νομικά προβλήματα, αν υποθεραπεύσουν ή δείξουν υπέρμετρο ζήλο στην αντιμετώπιση του πόνου με οπιοειδή. Είναι ένας παράγοντας που σχετίζεται με μη επαρκή εκπαίδευση σχετικά με αυτά τα φάρμακα. Είναι πολύ αποτελεσματικά για τους κατάλληλους ασθενείς. Πρέπει να χρησιμοποιούνται προσεκτικά, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν μακροπρόθεσμα.
Υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος εθισμού. Αλλά σύμφωνα με τις μελέτες ο κίνδυνος είναι μικρός, όταν χρησιμοποιούνται σωστά.
Όταν συνταγογραφούν οπιοειδή, οι ειδικοί του πόνου συχνά χρησιμοποιούν συνδυασμούς φαρμάκων, όπως για παράδειγμα νέα παρατεταμένης αποδέσμευσης αντικαταθλιπτικά.
Ο συνδυασμός φαρμάκων μας δίνει τη δυνατότητα να μειώσουμε την ποσότητα των οπιοειδών και οδηγεί και σε καλύτερο έλεγχο του πόνου, διότι ο μηχανισμός δράσης των οπιοειδών είναι διαφορετικός από άλλα φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιεπιληπτικά. Αυτή η προσέγγιση είναι κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου, όπως η διαβητική νευροπάθεια.
Το Ultram ER είναι ένα μη οπιοειδές φάρμακο που δρα στους υποδοχείς των οπιοειδών. Έχει ένδειξη στο μέτριο έως μετρίως σοβαρό πόνο, όταν απαιτείται συνεχής αντιμετώπιση του πόνου.
Τα συνθετικά οπιοειδή δεν φαίνεται να έχουν τον κίνδυνο εθισμού. Είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση πολλών διαφορετικών συνδρόμων πόνου. Πολλοί γιατροί τα προτιμούν, πριν προχωρήσουν στα οπιοειδή.
Μεταξύ των νεοτέρων οπιοειδών για τον έλεγχο του πόνου είναι:
Το διαδερμικό επίθεμα Duragesic για την αντιμετώπιση του μετρίου έως σοβαρού πόνου. Παρέχει συνεχή παροχή οπιοειδούς φαιντανύλης για 72 ώρες.
Περισσότερες επιλογές για τις εξάρσεις του πόνου: Υπάρχουν δυο ταχείας δράσης φάρμακα, που περιέχουν φαιντανύλη. Αναπτύχθηκαν για τους ασθενείς με καρκινικό πόνο, οι οποίοι έχουν αιφνίδιο πόνο και παίρνουν ήδη οπιοειδή για τον καρκινικό πόνο. Το Actiq έρχεται σε μορφή γλειφιτζούρι και το Fentora αποτελεί ένα διαλυόμενο δίσκιο στο στόμα.
Για μερικούς οι παρακάτω διαδικασίες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον έλεγχο του πόνου:
1)Νευρικοί αποκλεισμοί. Όταν μια ομάδα νεύρων προκαλεί πόνο σε ένα συγκεκριμένο όργανο ή περιοχή του σώματος, ο πόνος μπορεί να αποκλειστεί με την έγχυση τοπικού αναισθητικού. Αυτός είναι ένας νευρικός αποκλεισμός.
Οι εγχύσεις και οι νευρικοί αποκλεισμοί είναι πιο αποτελεσματικοί στη αντιμετώπιση του οξέος πόνου. Αλλά και σε ασθενείς με ένα πιεσμένο νεύρο , οι νευρικοί αποκλεισμοί μπορούν να αμβλύνουν τον πόνο, ώστε ο ασθενής να μπορεί να λειτουργήσει και να αρχίσει φυσικοθεραπεία. Και αν η θεραπεία αρχίσει νωρίς θα αποτραπεί η ανάπτυξη χρόνιου πόνου.
2)Καυτηριασμός με ραδιοσυχνότητες (radiofrequency ablation). Μια μικρή περιοχή του νευρικού ιστού θερμαίνεται για να μειώσει τα σήματα πόνου από εκείνη την περιοχή. Η διαδικασία διεξάγεται υπό την καθοδήγηση CT απεικόνισης. Μια βελόνα εισάγεται στην προσβεβλημένη νευρική περιοχή και ένα ηλεκτρικό ρεύμα χρησιμοποιείται για τη θερμική καταστροφή του στόχου. Μια νέα τεχνική, η παλμική εφαρμογή υψηλών συχνοτήτων ρεύματος, προσφέρει μόνο νευροτροποποίηση, χωρίς να οδηγεί σε νευρική καταστροφή, καθώς η θερμοκρασία δεν υπερβαίνει τους 45ο C. Ο έλεγχος του χρονίου πόνου διαρκεί από τρείς έως έξι μήνες. Αυτό είναι μεγάλο πλεονέκτημα, γιατί είναι πολύ εντοπισμένη και πολύ συγκεκριμένη θεραπεία του πόνου. Δεν είναι πανάκεια, αλλά μπορεί να κάνει πραγματικά τη διαφορά σε κάποιες περιπτώσεις.
3)TENS. Διαδερμική ηλεκτρική νευρική διέγερση. Η θεραπεία είναι χρήσιμη για τη βραχυπρόθεσμη ανακούφιση του πόνου. Περιλαμβάνει μια μικρή συσκευή, που διανέμει χαμηλού επιπέδου ηλεκτρικό ρεύμα και βοηθάει στον αποκλεισμό του πόνου. Είναι πολύ χρήσιμο στην αντιμετώπιση διαφόρων τύπων μυϊκού πόνου και συχνά χρησιμοποιείται με εγχύσεις σε Ttrigger point(μυοπεριτοναϊκά σημεία πυροδότησης, τα οποία είναι αλγεινά στη πίεση, σημεία του σώματος).
4)Έγχυση στα trigger point. Είναι επώδυνα σημεία στους μυς ή στο συνδετικό ιστό. Μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τα νεύρα γύρω από αυτά και να προκαλέσουν πόνο και σε άλλα σημεία του σώματος. Ιδιαίτερη ευαισθησία μπορεί να αναπτυχθεί και στους κοντινούς μυς ή περιοχές του σώματος.
Πραγματοποιείται μια έγχυση τοπικού αναισθητικού (μερικές φορές με ένα στεροειδές) μέσα στο trigger point για την ανακούφιση του πόνου. Συνήθως απαιτεί μόνο μερικές θεραπείες για την επίλυση του trigger point και του αναδυόμενου από αυτό πόνου. Είναι σχετικά απλή και ασφαλή διαδικασία.
5) «Βηματοδότες πόνου». Η τεχνική ονομάζεται ηλεκτρική διέγερση νωτιαίου μυελού και περιλαμβάνει μια συσκευή τύπου βηματοδότη (νευροδιεγέρτης), που εμφυτεύεται στο σώμα. Ο νευροδιεγέρτης παρέχει χαμηλού επιπέδου ηλεκτρικά σήματα προς το νωτιαίο μυελό ή σε συγκεκριμένα νεύρα και εμποδίζει τη μετάδοση του πόνου στον εγκέφαλο.(Τα ηλεκτρόδια τοποθετούνται στον επισκληρίδιο χώρο και συνδέονται με το νευροδιεγέρτη). Ο ασθενής μπορεί να προσαρμόσει το διακόπτη on/off και να ρυθμίσει την ένταση των ηλεκτρικών σημάτων.
Η ηλεκτρική διέγερση του νωτιαίου μυελού εφαρμόζεται, όταν άλλες τεχνικές έχουν αποτύχει, όπως επίσης όταν ένας καρκινικός πόνος έχει διηθήσει μια νευρική ρίζα.
6) Εμφυτεύσιμες αντλίες χορήγησης φαρμάκων. Αυτές καλούνται επίσης ενδορραχιαίες αντλίες, επειδή στέλνουν αναλγητικά φάρμακα στο νωτιαίο μυελό. Τοπικά αναισθητικά, οπιοειδή και άλλα αναλγητικά μπορούν να δοθούν δια μέσω αυτών των εμφυτεύσιμων αντλιών. Με το πάτημα ενός κουμπιού, γίνεται έγχυση του αναλγητικού και αποκλεισμός του νεύρου, ώστε να μη γίνει μετάδοση του πόνου στο νωτιαίο μυελό.
Αυτές οι αντλίες συχνά χρησιμοποιούνται στους καρκινοπαθείς, αλλά επίσης και σε ασθενείς που έχουν δοκιμάσει φάρμακα, αλλά ανέπτυξαν παρενέργειες. Η δοσολογία είναι κατά πολύ μικρότερη σε σχέση με μια αντίστοιχη από του στόματος, έτσι και οι παρενέργειες είναι λιγότερες.
Υπάρχει και ένα ψυχολογικό όφελος από τις αντλίες, καθώς ο έλεγχος του πόνου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του μετατραυματικού στρές.
7)Χειρουργική επέμβαση. Το χειρουργείο μπορεί να βοηθήσει σε κάποιες περιπτώσεις. Η αφαίρεση ενός όγκου μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο, όπως και η συρρίκνωση ενός όγκου με ακτινοθεραπεία. Στη νευροχειρουργική γίνεται διατομή των νεύρων, για τον έλεγχο του πόνου.
8)Συμβουλευτική για καλύτερη αντιμετώπιση του χρονίου πόνου.
Είναι πολύ δύσκολο να ζεις με ένα χρόνιο πόνο, ο οποίος οδηγεί σε κατάθλιψη, άγχος, θυμό και μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο. Τα αρνητικά συναισθήματα μειώνουν τα ενδογενή οπιοειδή του σώματος και αυξάνουν την ευαισθησία του στον πόνο. Όταν ο χρόνιος πόνος εγκατασταθεί, η ζωή του ατόμου συρρικνώνεται για να δώσει τη θέση της στον πόνο. Οι δραστηριότητες περιορίζονται και αυτό διαιωνίζει το φαύλο κύκλο του πόνου, καθώς η αντίληψη του πόνου γίνεται όλο και χειρότερη. Η υγεία, η εργασία και οι διαπροσωπικές σχέσεις «αιμορραγούν». Οι διαταραχές του ύπνου και της διάθεσης, διαιωνίζουν την αίσθηση του πόνου.
Με τη συμβουλευτική, οι ασθενείς αποκτούν δεξιότητες για τη διαχείριση του χρόνιου πόνου. Μπορούν επίσης να βρουν λύσεις σε καθημερινά προβλήματα, που τους προκαλούν στρες και κατάθλιψη, να ανακτήσουν τον αυτοέλεγχο και την ευχαρίστηση στη ζωή τους.
Εναλλακτικές προσεγγίσεις στο χρόνιο πόνο.
Το άγχος επιδεινώνει τον πόνο, έτσι μια τεχνική χαλάρωσης είναι πολύ χρήσιμη σε όλους τους τύπους του πόνου. Όταν ο ασθενής είναι αναστατωμένος με κάτι, ο πόνος του θα ανέβει αρκετά σημεία στην κλίμακα του πόνου.
Η βιοανάδραση, για παράδειγμα, βοηθάει τους ανθρώπους να εκπαιδεύσουν το μυαλό τους στον έλεγχο λειτουργιών του σώματος, όπως η μυϊκή ένταση, η αναπνοή και η καρδιακή συχνότητα, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε μείωση του άγχους και των αντιδράσεων του στρες.
Οι τεχνικές χαλάρωσης είναι ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας του πόνου. Βαθιές αναπνοές, διαλογισμός, καθοδηγούμενη νοερή απεικόνιση, και ύπνωση επιτρέπουν το μυαλό να βοηθήσει το σώμα. Η τακτική εξάσκηση, βοηθά στη μείωση του στρες και στην προώθηση της χαλάρωσης, η οποία βοηθά στην ανακούφιση του χρονίου πόνου.
Ο βελονισμός, μια παραδοσιακή κινέζικη τεχνική, έχει κερδίσει το σεβασμό στη Δυτική Ιατρική. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας αναγνωρίζει το βελονισμό ως ένα αποτελεσματικό μέτρο αντιμετώπισης του πόνου, ιδιαίτερα σε πονοκεφάλους και οσφυαλγίες και προτείνει ότι η τεχνική μπορεί να βοηθήσει και σε άλλες καταστάσεις χρονίου πόνου, όπως σε αρθρίτιδα, ινομυαλγία και σε μυϊκούς πόνους.
Ο βελονισμός είναι εξαιρετικά χρήσιμος με τον πόνο και όλο και περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες του εξωτερικού καλύπτουν θεραπείες με βελονισμό.

iator.gr