ΕΡΕΥΝΑ: ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: Πάνω από 250 αυτοκτονίες στην Δυτική Ελλάδα

ΕΡΕΥΝΑ: ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: Πάνω από 250 αυτοκτονίες στην Δυτική Ελλάδα

του ΑΧΙΛΛΕΑ ΡΟΔΙΤΗ

Στοιχεία – σοκ για το πού έχουν οδηγήσει τα σκληρά οικονομικά μέτρα και η ασταμάτητη αύξηση της ανεργίας

Μπορεί να διανύουμε μέρες γιορτινές, μέρες αισιοδοξίας και ελπίδας. Ίσως λοιπόν για κάποιους το συγκεκριμένο ρεπορτάζ να μην «κολλάει» με αυτήν την περίοδο. Αντιθέτως όμως ο εφιάλτης των αυτοκτονιών που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης είναι κάτι που βασανίζει ακόμα και σήμερα, αυτές τις άγιες ημέρες, ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Όλους όσους άφησαν πίσω τους εκείνοι που δεν άντεξαν τα δεινά των δανειστών και προέβησαν στο απονενοημένο διάβημα. Εκείνους που δεν ευτύχησαν να ζήσουν και αυτά τα Χριστούγεννα πέφτοντας θύματα του σκληρού προσώπου της παγκοσμιοποιημένης μηχανής οικονομικής αφαίμαξης των λαών. Κατά μία άλλη έννοια, λοιπόν, ακριβώς επειδή διανύουμε μέρες Αγάπης και αν όντως θέλουμε να παραμείνουμε στην ουσία των ημερών και όχι στα περιτυλίγματα και τα στολίδια, τότε έχουμε χρέος να θυμηθούμε το μείζον εθνικό πρόβλημα της τελευταίας τετραετίας τουλάχιστον. Τις αυτοκτονίες…

Οι αυτοκτονίες ανά περιοχή

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται στοιχεία με αριθμούς που αφορούν σε αυτοκτονίες σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια αλλά και ειδικότερα στην δυτική Ελλάδα. Συμπεριλάβετε στη σκέψη σας ότι δυστυχώς οι αυτοκτονίες συνεχίζονται ακόμη και σήμερα και προς το παρόν δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τις αυτοχειρίες του 2013 στην ευρύτερη περιοχή. Ας δούμε λοιπόν πόσες αυτοκτονίες είχαμε τα τελευταία χρόνια έτσι όπως έχουν καταγραφεί αρμοδίως:

Η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι 4η πανελλαδικά ανάμεσα στις περιοχές με τις περισσότερες αυτοκτονίες από τότε που ξέσπασε η κρίση έως σήμερα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η Δυτική Ελλάδα ακολουθεί την Αττική, την Θεσσαλονίκη και την Θεσσαλία. Πιο συγκεκριμένα και βάσει των στοιχείων της ΕΛ.ΑΣ. στην Δυτική Ελλάδα έχουν καταγραφεί:

· 38 περιστατικά το 2009

62 το 2010
90 το 2011
47 το 2012

Συγκεκριμένα, το 2007 καταγράφηκαν 328 αυτοκτονίες (268 άνδρες και 60 γυναίκες), το 2008 373 αυτοκτονίες (268 άντρες και 65 γυναίκες), το 2009 καταγράφηκαν 391 αυτοκτονίες (333 άντρες και 58 γυναίκες), το 2010 καταγράφηκαν 377 αυτοκτονίες (336 άντρες και 41 γυναίκες) και το 2011 καταγράφηκαν 477 αυτοκτονίες (393 άντρες και 84 γυναίκες). Οι περιοχές όπου παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών το 2011 ήταν η Αττική (35% των συνολικών θανάτων), και ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία (53 αυτοκτονίες), η Κρήτη (37 αυτοκτονίες), η Δυτική Ελλάδα (36 αυτοκτονίες), η Θεσσαλία και η Πελοπόννησος (από 33 αυτοκτονίες), η Στερεά Ελλάδα (23 αυτοκτονίες), η Δυτική Μακεδονία και το Νότιο Αιγαίο (από 14 αυτοκτονίες), η Ηπειρος (13 αυτοκτονίες), τα Ιόνια Νησιά (9 αυτοκτονίες), το Βόρειο Αιγαίο (4 αυτοκτονίες).

Οικονομικές δυσκολίες

Η πλειονότητα των αυτοχείρων αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες, ενώ επισήμως με βάση τα στοιχεία από τις αστυνομικές αρχές το 16,4% ανέφερε οικονομικά προβλήματα πριν βάλει τέλος στη ζωή του.

Σε ό,τι αφορά το προφίλ όσων βάζουν τέλος στη ζωή τους είναι:

· Άνεργοι 20,9%

· Δημόσιοι υπάλληλοι 7,1%

· Ιδιωτικοί υπάλληλοι 5,6%

· Ελεύθεροι επαγγελματίες 6,5%

· Φοιτητές 5,5%

· Μαθητές 4,5%

· Άγνωστη επαγγελματική κατάσταση 39,2%

Η δραματική αυτή εικόνα φαίνεται πως μπορεί να γίνει και χειρότερη, καθώς σύμφωνα με τη ΜΚΟ «Κλίμακα», εκτιμάται ότι στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που καταγράφονται. Το Δίκτυο Καταγραφής του Κέντρου Πρόληψης της Αυτοκτονίας κατέγραψε ήδη 231 αυτοκτονίες από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο του 2013.

Στην κατάθλιψη και μετά στην αυτοκτονία…

Η έλλειψη οικονομικής ασφάλειας, η απότομη μείωση του εισοδήματος και η ανεργία, καταστάσεις δηλαδή που σχετίζονται με τη δυσμενή οικονομική συγκυρία, την απώλεια θέσεων εργασίας, την επαγγελματική αβεβαιότητα και την αδυναμία εκπλήρωσης οικονομικών υποχρεώσεων, αποτελούν σοβαρή απειλή για την ψυχική υγεία και επιφέρουν σημαντική αύξηση του αριθμού των ψυχικών διαταραχών όπως η Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή, η Διαταραχή Πανικού, οι Ψυχοσωματικές διαταραχές, η Καταθλιπτική Διαταραχή και τελικά και των αυτοκτονιών. Επίσης παρατηρούμε αυξημένα προβλήματα εθισμού και εξάρτησης σε τοξικές ουσίες, αυξημένη κατανάλωση καπνού και αλκοόλ. Ο ΠΟΥ προειδοποιεί επίσημα ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση οδηγεί σε έξαρση του αριθμού των αυτοκτονιών, ενώ τα κρούσματα έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους και στη χώρα μας. Πρωτοφανή, για τα ελληνικά δεδομένα, ποσοστά κατάθλιψης και αυτοκτονικών τάσεων παρατηρούνται στην ελληνική κοινωνία, καθώς το άγχος, η αγωνία και η απόγνωση που βιώνουν οι Έλληνες «χτυπούν κόκκινο» εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης, της ανεργίας και της ανασφάλειας. Οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί κατά 22% τη διετία 2009-2011 και τα αιτήματα από ανθρώπους που δυσφορούν αυτή την περίοδο προς τις υποστηρικτικές μονάδες έχουν αυξηθεί κατά 20% -30%.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Από την μελέτη του κ. Σουρή

Οι αυτοκτονίες, γενικώς, έχουν κάποιες ενδιαφέρουσες παραμέτρους.

ενώ οι απόπειρες είναι 3 φορές συχνότερες στις γυναίκες, οι άνδρες επιτυγχάνουν τον θάνατο 3 φορές περισσότερο από αυτές. Προφανώς οι απόπειρες αυτοκτονίας, είναι περισσότερο αποδεκτές σαν αντίδραση διαμαρτυρίας στο γυναικείο φύλο, στην κοινωνία μας.
Το 90% των αυτοχείρων έχουν σοβαρή σωματική ή ψυχική νόσο (κυρίως κατάθλιψη).
αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους αφορούν κυρίως άνδρες 35-50 ετών επιχειρηματίες ή ανέργους.

Εάν εστιάσουμε την προσοχή μας στις αυτοκτονίες λόγω της οικονομικής κρίσης που αυξάνει δραματικά τις πτωχεύσεις, την οικονομική ανέχεια, την ανεργία, θα παρατηρήσουμε ότι:

Η οικονομική καταστροφή και δυσπραγία στην εποχή μας έχει χαρακτηριστικά ενός συνεχούς και παρατεταμένου stress. Δεν είναι εύκολο τώρα κάποιος να ανακάμψει από οικονομική καταστροφή, ανέχεια ή ανεργία. Το παρατεταμένο stress είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρο για τον ανθρώπινο ψυχισμό όπως έδειξαν πειράματα των ναζί στον Β. Παγκόσμιο πόλεμο και ‘επαγγελματίες βασανιστές’ (μαρτύριο της σταγόνας, συνεχής αϋπνία κ.ά.).
Η αυτοκτονία μοιάζει τελικά σαν τη μόνη διέξοδο να γλυτώσει κανείς από τον πόνο της ανέχειας, της κοινωνικής υποβάθμισης, της αυτουποτίμησης, της αδυναμίας να βρεθούν διέξοδοι.
Μαζί με την οικονομική κρίση συνήθως έρχεται κρίση και σε όλες τις κοινωνικές, οικογενειακές, προσωπικές σταθερές. O γάμος συχνά κλονίζεται, οι φιλίες αποδεικνύονται πολύ λιγότερες ή ανύπαρκτες την ώρα της κρίσης, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον περιορίζεται συνήθως στο ‘τσάι και συμπάθεια’ ή μάλλον μόνο στη ‘συμπάθεια’. Το κράτος έχει μεγάλες αδυναμίες στήριξης των ανέργων και οικονομικά πασχόντων.
Eίναι εύκολα αντιληπτό ότι όσο πιο ψηλά ευρίσκεται κανείς, τόσο μεγαλώνει η επίπτωση από την πτώση. Οι πλούσιοι που ξαφνικά γίνονται φτωχοί βιώνουν δραματική διαφορά στην καθημερινότητά τους.

«Αρνητικό ρεκόρ ο διπλασιασμός

αυτοκτονιών σε έναν χρόνο…»

ΣΟΥΡΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

Ψυχολόγος- Οικογενειακός Σύμβουλος

«Το 2009 υπήρξε κατά μέσο όρο 1 αυτοκτονία την ημέρα στην Ελλάδα. Το 2010 υπήρξαν 2. Οι διπλασιασμός αυτός αποδίδεται κυρίως στην οικονομική κρίση καθόσον πολύ συχνά υπάρχουν αναφορές στα ΜΜΕ για επιχειρηματίες και ανέργους που αυτοκτονούν. Παρά την αύξηση του 2010 η Ελλάδα παραμένει χαμηλά στη συχνότητα των αυτοκτονιών. Το 2008 ήταν στην 84η θέση παγκοσμίως με συχνότητα 2,8 / 100.00 κατοίκους. Μετά την αύξηση του 2010 ανεβαίνει στο 5,7 περίπου, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το 10/100.000 της Ιταλίας, Ισπανίας, Ολλανδίας, το 13/100.000 των ΗΠΑ και το 25/100.000 της Σκανδιναβίας, Γερμανίας, Ανατολικών χωρών, Ιαπωνίας.

Παρόλα αυτά, το πρόβλημα είναι σοβαρό διότι ο διπλασιασμός σε ένα έτος είναι αρνητικό ρεκόρ. Τα ίδια συμπεράσματα βγαίνουν και από τις κλήσεις στην γραμμή άμεσης ανάγκης 1018 που αναφέρουν διπλασιασμό των τηλεφωνημάτων το 2010.Σύμφωνα με δεδομένα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής, την τελευταία τριετία έχει σχεδόν διπλασιαστεί η συχνότητα των αυτοκτονιών στην Ελλάδα (6,5 από 3,4 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους). Αύξηση κατά 20% καταγράφεται και στα περιστατικά κατάθλιψης.

Στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., τα οποία έχουν διαβιβαστεί στη Βουλή, δείχνουν ότι από την 1η Ιανουαρίου 2009 έως τις 23 Αυγούστου 2012 οι τελεσθείσες αυτοκτονίες ή απόπειρες έχουν ανέλθει σε 3.124. Τα περιστατικά αυτοκτονιών ανήλθαν σε 677 το 2009, 830 το 2010, 927 το 2011 και 690 από την 1η Ιανουαρίου έως τις 23 Αυγούστου του 2012.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Διεθνής Επιτροπή για την Πρόληψη των Αυτοκτονιών έχουν εκδώσει σαφείς οδηγίες για τις ορθές πρακτικές αναφοράς των αυτοκτονιών από τα ΜΜΕ και κατ’ επέκταση θα σημείωναν οι γράφοντες και από πρόσωπα κύρους του πολιτικού χώρου, οι θέσεις των οποίων βρίσκουν εύκολα πρόσφορο έδαφος στην καθημερινή ειδησεογραφία. Όπως επισημαίνει ο ΠΟΥ, η απρόσεκτη αναφορά των αυτοκτονιών οδηγεί σε αυτοκτονίες μιμητικού τύπου. Ο κίνδυνος αυξάνεται όταν το πρόσωπο του οποίου η αυτοκτονία προβάλλεται έχει κοινά στοιχεία ή αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα με το κοινό που λαμβάνει την είδηση. Νεαρά άτομα και άτομα με κατάθλιψη αποτελούν πληθυσμούς ιδιαίτερα ευάλωτους στην υιοθέτηση μιμητικών συμπεριφορών.

Τελικά, ουσιαστική αξία στη ζωή έχουν οι ειλικρινείς και θερμές συναισθηματικές σχέσεις. Είναι σταθερές, είτε είμαστε πλούσιοι, είτε φτωχοί. Πάντα η αλήθεια και η γνώση της πραγματικότητας είναι μια υπέρτατη αρχή. Για να τα καταφέρουμε να επιβιώσουμε και να γίνουμε πιο σοφοί πρέπει να βοηθήσει και το περιβάλλον. Η γραμμή βοήθειας 1018 είναι απαραίτητη σαν αρχή. Η κοινωνική αλληλεγγύη είναι υποχρέωση όχι μόνον των κρατικών φορέων και της εκκλησίας αλλά όλων μας…».

*dete.gr