Ευρώπη και σκεπτικισμός: Η Ε.Ε χωρισμένη στα δύο

από **ΜΗΔΕΙΑ** Σαβ 28 Ιουν - 23:37

Του Ηλία Μπαφούνη

30 Μαρτίου 2014, β’ γύρος δημοτικών εκλογών στην Γαλλία. Το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν κερδίζει τουλάχιστον 14 πόλεις, τις περισσότερες από ποτέ, και αφήνει τους σοσιαλιστές του Φρανσουά Ολάντ να διαχειριστούν την αποδεδειγμένη ήττα τους. Τα αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών στην Ευρώπη συνεχίζεται με έντονους ρυθμούς, καθώς και το οτι ο διαχωρισμός της Ευρώπης σε δύο κομμάτια είναι πιο επίκαιρος από ποτέ.

Ο Ευρωσκεπτικισμός σε γενικές γραμμές είναι το σώμα της κριτικής που δέχεται η Ε.Ε για το γεγονός ότι όλες οι εξουσίες και τα κέντρα αποφάσεων έχουν μεταφερθεί στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο, αφήνοντας λίγα περιθώρια δράσης στα εθνικά κοινοβούλια των κρατών-μελών, με αποτέλεσμα, όπως λένε οι υπέρμαχοι του, να μπαίνει σε κίνδυνο η εθνική κυριαρχία. Αυτός είναι ο λεγόμενος «soft» ευρωσκεπτικισμός.

Από την άλλη, υπάρχει και η «σκληρή» πλευρά, όπου περιλαμβάνονται κόμματα, όπως το UKIP της Βρετανίας, που αντιτίθενται στην ίδια την ύπαρξη της Ε.Ε και των θεσμών τους, επιθυμώντας την οριστική κατάργησή τους.

Το βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι στους «ευρωσκεπτικιστές» ανήκουν κόμματα που ξεκινούν τόσο από την άκρα αριστερά και φτάνουν μέχρι και την άκρα δεξιά του πολιτικού φάσματος, με τα δεύτερα να έχουν την μερίδα του λέοντος. Οι διακριτές αυτές ομάδες δεν έχουν ομοιογένεια, καθώς η κριτική που ασκούν στην Ε.Ε έχει διαφορετικά στοιχεία.

Συγκεκριμένα, τα κόμματα της αριστεράς προωθούν την αντίθεση στο «σύστημα», καθώς και στην εξ Γερμανίας προερχόμενη λιτότητα, επιθυμώντας την ριζική αλλαγή της ΕΕ, η οποία προωθεί καπιταλιστικές πρακτικές, χωρίς την έγκριση των πολιτών. Τα κόμματα της ακροδεξιάς βάλλονται κατά της μαζικής εισροής μεταναστών στις χώρες, όπως συμβαίνει λόγω των ανοιχτών συνόρων μεταξύ των μελών της ΕΕ και της έλλειψης ελέγχων σε αυτά, ενώ παράλληλα τονίζουν το δημοκρατικό έλλειμμα που χαρακτηρίζει την διακυβέρνηση της Ένωσης, θέτοντας ταυτόχρονα και το ζήτημα της διάλυσης της.

Η βασική αιτία της εξέλιξης των ευρωσκεπτικιστικών ρευμάτων είναι η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 καθώς και οι συνέπειές της στην πλειονότητα των κρατών-μελών. Η κρίση αυτή οδήγησε και στην σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ των χωρών του νότου και του βορρά. Χώρες του βόρειου ημισφαιρίου, με κύριους εκπροσώπους την Γερμανία, την Γαλλία, την Βρετανία και την Ολλανδία, είναι αυτές, που ως οικονομικά ισχυρότερες, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις και ρυθμίζουν τις πολιτικές της Ένωσης. Από τότε λοιπόν που ξεκίνησε η κρίση, οι χώρες αυτές εμφανίζονται διστακτικές στο να πάρουν την ευθύνη και να ρυθμίσουν τα χρέη των κρατών που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος κλπ). Η κατάσταση αυτή οδήγησε πολλές χώρες στην υιοθέτηση του μνημονίου και πολιτικών λιτότητας που εξανάγκασαν ένα μέρος του πληθυσμού σε φτώχεια και σε μείωση του βιοτικού επιπέδου τους.

Μιας και οι συγκεκριμένες πολιτικές προέρχονταν από τους θεσμούς της Ε.Ε (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Συμβούλιο Υπουργών) οι πολίτες αισθάνονται ότι κάποιος άλλος αποφασίζει για αυτούς και έτσι βλέπουν στα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα κάποιον που θα μπορούσε να εμποδίσει την συνέχιση της λιτότητας, αφού αυτά διακηρύσσουν την απαλλαγή από την γραφειοκρατία των Βρυξελλών και την ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας. Επομένως, το σημαντικότερο πρόβλημα της Ε.Ε, και το οποίο έχει διογκωθεί τα τελευταία χρόνια, είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης προς την Ένωση, τους θεσμούς της και τους ίδιους τους πολιτικούς της.

Αυτό είναι χαρακτηριστικό και της έρευνας που έλαβε χώρα από το Ευρωβαρόμετρο τον Ιούνιο του 2013, που δείχνει ότι οι πολίτες των χωρών που έχουν κυρίως αρνητική εικόνα για την ΕΕ και πιστεύουν ότι η ένταξή τους δεν τους έχει βοηθήσει να κάνουν βήματα προς τα εμπρός, είναι η Ελλάδα (51%), η Κύπρος (69%) το Ηνωμένο Βασίλειο (50%), η Ιταλία (52%), η Πορτογαλία (42%), η Αυστρία (45%) και η Ουγγαρία (43%).

Αναλύοντας το θέμα των ευρωσκεπτικιστών, το μεγαλύτερο ζήτημα προκύπτει στην Μεγάλη Βρετανία όσον αφορά το θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η άνοδος τους, με «ναυαρχίδα» το κόμμα της Ανεξαρτησίας (UKIP), είναι αρκετά ισχυρή και αποδεικνύει την αντίθεση των Άγγλων στον τρόπο που η κυβέρνηση τους χειρίζεται το ζήτημα της Ε.Ε. Ο Νάιτζελ Φάρατζ, ασκεί δριμύτατη κριτική στις πολιτικές της Ε.Ε και τάσσεται υπέρ της αποχώρησης από όλες τις συνθήκες της, διατηρώντας απλώς εμπορικές συμφωνίες με πολλές χώρες της Ευρώπης.

Το μέγεθος της ανταπόκρισης που έχει το κόμμα στους Βρετανούς εξηγείται από το γεγονός ότι εξαρχής η Μεγάλη Βρετανία μπήκε στην ΕΕ με την προοπτική της μεγαλύτερης οικονομικής ανάπτυξης μέσω των εμπορικών συναλλαγών. Πλέον , λίγο η οικονομική κρίση στην Ένωση και λίγο η δυσπιστία προς τα κέντρα εξουσίας στις Βρυξέλλες, κάνουν τους πολίτες να αισθάνονται ότι αποτελούν μέλη μιας Ένωσης, ζήτημα για το οποίο δεν τους ζητήθηκε ποτέ ο λόγος.

Ένα άλλο στοιχείο που θα μπορούσε να εξηγήσει την κατάσταση που επικρατεί στην Βρετανία, προέρχεται από την ίδια την ιστορία του νησιού. Είναι βαθιά ριζωμένη η αντίληψη, ήδη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ότι η απομόνωσή της ως χώρα έχει περισσότερα οφέλη από ότι αν ήταν ένα ενεργό μέλος της ΕΕ, συνδέοντας το μέλλον τους με αυτό των υπολοίπων κρατών μελών . Η ενίσχυση αυτών των απόψεων στο εσωτερικό του πολιτικού συστήματος της Βρετανίας ανάγκασε και τον πρωθυπουργό, και ολίγον ευρωσκεπτικιστή, Ντέιβιντ Κάμερον να διακηρύξει την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για παραμονή ή όχι στην ΕΕ μέχρι το 2017, ενώ και ο ίδιος δεν κρύβει την πρόθεσή του για αλλαγές στις συνθήκες.

Για να επιστρέψουμε στην Γαλλία, η Μαρίν Λε Πεν πρεσβεύει τον σκληρό ευρωσκεπτικισμό, καθώς απορρίπτει τόσο το ευρώ όσο και την ΕΕ, τουλάχιστον με την σημερινή μορφή της. Το Εθνικό Μέτωπο, όμως, στηριζόμενο στην επιβλητική παρουσία της αρχηγού του, είναι ένα κόμμα καθαρά εθνικιστικό με φασιστικές πρακτικές, όπως αποδεικνύεται και από τις επιθέσεις ενάντια στους μετανάστες και κυρίως τους μουσουλμάνους. Στην Γαλλία, η άνοδος της ακροδεξιάς οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη εμπιστοσύνης των Γάλλων προς την κυβέρνηση, μιας και ο Ολάντ έχει την χαμηλότερη δημοτικότητα που είχε ποτέ Γάλλος πρόεδρος και ο βασικός λόγος είναι η ανικανότητά του να εκπληρώσει τις προσδοκίες των Γάλλων, την ώρα που η ανεργία «σκαρφαλώνει» σε υψηλά ποσοστά και η κυβέρνηση δεν δείχνει ικανή να αντιστρέψει το κλίμα.

Αυτός με τον οποίο συναντήθηκε η Λε Πεν τον Οκτώβριο του 2013 με στόχο την ίδρυση ενός ακροδεξιού ευρωσκεπτικιστικού κινήματος είναι ο Γκέερτ Βίλντερς του Κόμματος της Ελευθερίας (PVV) στην Ολλανδία, ο οποίος δεν επιθυμεί καμία σχέση της πατρίδας του με την ΕΕ και στην ατζέντα του είναι μέχρι και η διάλυση του Ευρωκοινοβουλίου. Η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών σε μία χώρα που αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος της ΕΕ οφείλεται σε αυτήν ακριβώς την «κόντρα» ανάμεσα στις χώρες του νότου και του βορρά, με σημείο αναφοράς την οικονομική κρίση, καθώς οι Ολλανδοί θεωρούν ότι δεν αξίζει να την πληρώνουν εκείνοι για την σωτηρία των χωρών που βρίσκονται στο χείλος της χρεωκοπίας.

Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι λίγο πολύ γνωστή. Η οικονομική κρίση που είχε ως συνέπεια τα δύο μνημόνια και την έκρηξη της ανεργίας οδήγησαν στην δυσπιστία προς τα κυβερνητικά κόμματα και κυρίως του ΠΑΣΟΚ, στην άνοδο του ακροδεξιού κόμματος της Χρυσής Αυγής και στην εδραίωση του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση. Το τελευταίο αντιπροσωπεύει την προοδευτική αριστερά, του οποίου ο αρχηγός, Αλέξης Τσίπρας είναι και υποψήφιος πρόεδρος της Κομισιόν. Από την άλλη, η Χρυσή Αυγή, παρά τις φυλακίσεις ηγετικών της στελεχών για εμπλοκή σε εγκληματικές ενέργειες, διατηρείται σταθερά τρίτο κόμμα, γεγονός που αποδεικνύει την επιθυμία των Ελλήνων για περισσότερη εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία με παράλληλη απαγκίστρωση από την σκληρή γραφειοκρατία της Ε.Ε

Στην Ιταλία, όπως και στην Ισπανία και παρόμοια με την Ελλάδα, το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η οικονομική κρίση, όπως υψηλά παραμένουν και τα επίπεδα της ανεργίας στην χώρα, που έχουν δώσει πάτημα στην άνοδο των ευρωσκεπτικιστών, όπως είναι ο Μπέπε Γκρίλο με το Κίνημα 5 Αστέρων και η ξενοφοβική και με έντονα αντιευρωπαϊκά αισθήματα Λέγκα του Βορρά. Ακόμα και στη Γερμανία που δεν διαθέτει πλαφόν για την είσοδο κάποιου συνδυασμού στην Ευρωβουλή, η εναλλακτική για ην Γερμανία (AfD) εξέλεξε ευρωβουλευτές. Άνοδο παρουσιάζουν και το ακροδεξιό Jobbik στην Ουγγαρία, το Εθνικό Κόμμα σε Δανία και Σλοβακία, όπως και το κόμμα των Φινλανδών. Τα περισσότερα από αυτά τα κόμματα τάσσονται υπέρ της εξόδου από το ευρώ και εστιάζουν στην απειλή που δέχεται η εθνική κυριαρχία από την γραφειοκρατία των Βρυξελλών.

Η ημέρα της κρίσης πλησιάζει. Το θέμα είναι αν όντως τα διάφορα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα που τείνουν από αριστερά προς τα δεξιά, μπορούν να παραμερίσουν τις τοπικές και ιδεολογικές διαφορές τους και να ενωθούν σε έναν μεγάλο συνασπισμό, που θα αποτελούσε πραγματική απειλή για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Ελευθερία η οποία ιδρύθηκε το 2010 και στεγάζεται στις Βρυξέλλες είναι ο χώρος στον οποίο η Λε Πεν συναντάται με ακροδεξιούς πολιτικούς από το Vlaams Belang του Βελγίου, του αυστριακού Κόμματος της Ελευθερίας και των Σουηδών Δημοκρατών, ενώ συμμετέχει και ο Γκέρτ Βίλντερς, που προσπαθεί να φέρει σε επαφή την Λε Πεν με τον Φάρατζ. Ωστόσο, η προσπάθεια τους να διαμορφώσουν έναν μεγάλο συνασπισμό συναντά ακόμα αρκετά προβλήματα.

Η διαφορετική άποψη που έχουν για την Ευρώπη τα ανόμοια αυτά κόμματα καθώς και η αποστροφή που έχουν συχνά το ένα με το άλλο (κυρίως τα ακροδεξιά κόμματα) εγείρουν αμφιβολίες για το πόσο θα καταφέρουν να αυξήσουν την δυναμική τους στο Ευρωκοινοβούλιο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών είναι αυτά που χτυπούν το «καμπανάκι» και αναμένεται να δείξουν κατά πόσον οι Ευρωπαίοι αντιτίθενται ανοιχτά στις πολιτικές της Ένωσης, επιζητώντας δομικές αλλαγές στο οικοδόμημα.

Ηλίας Μπαφούνης, δημοσιογράφος, εργάζεται στο Γραφείο Τύπου του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα

ΠΗΓΗ

http://7imeres.gr/%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%B7-%CE%B5-%CE%B5-%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B4/