Ημέρες και έργα των Ελλήνων του Λονδίνου

από **ΜΗΔΕΙΑ** Πεμ 3 Ιουλ - 17:41

Στο βιβλίο του ο καθηγητής Ψυχιατρικής στο King’s College, δρ Νίκανδρος Μπούρας, καταγράφει τη δράση της ελληνικής κοινότητας του Λονδίνου από το 1974 έως το 2004, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η πολυπολιτισμική πρωτεύουσα δεν εξακολουθεί να προσελκύει κατά χιλιάδες Ελληνες νεο-μετανάστες.

«Ηταν ένα φθινοπωρινό απόγευμα του 1982, όταν με κάλεσε εμπιστευτικά και εσπευσμένα στο σπίτι της η Ελένη Cubitt εκ μέρους του Σπύρου Μερκούρη, για να συζητήσουμε το αίτημα της επιστροφής των λεγόμενων Ελγίνειων Μαρμάρων στην Ελλάδα». Eτσι περιγράφει στην «Κ» την έναρξη της εν λόγω εθνικής διεκδίκησης ο 68χρονος καθηγητής Ψυχιατρικής στο King’s College, δρ Νίκανδρος Μπούρας. «Η πρόταση που επικράτησε ήταν να συγκροτηθεί μια βρετανική επιτροπή προσωπικοτήτων, χωρίς ελληνική συμμετοχή, που θα αναλάμβανε την ενημέρωση της κοινής γνώμης. Αλησμόνητη έμεινε η φράση της Μελίνας στον τότε διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, Sir David Wilson: “Αν θες το όνομά σου να μείνει στην ιστορία, πρέπει αυτό να συνδεθεί με την επιστροφή των Μαρμάρων, αλλιώς μετά τη συνταξιοδότησή σου, θα σε ξεχάσουν όλοι”. Oπως, τελικά, συνέβη».

Πριν από λίγες μέρες ο διακεκριμένος ψυχίατρος παρουσίασε τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου του «Ελληνες του Λονδίνου», όπου καταγράφει με ακρίβεια ιστοριοδίφη τα έργα και τις ημέρες της ακμάζουσας ελληνικής κοινότητας του Λονδίνου από το 1974, εποχή κατά την οποία ως ειδικευμένος γιατρός μετανάστευσε, έως το 2004. «Στόχος μου δεν ήταν να γράψω ένα αυτοβιογραφικό κείμενο, αλλά να παραδώσω στους νεότερους ένα ιστορικό ντοκουμέντο». Η προσπάθειά του έρχεται να καλύψει ένα υπαρκτό κενό, καθώς δεν έχει ακόμα σημειωθεί συγγραφική δραστηριότητα από την πρώτη γενιά Ελλήνων μεταναστών στην Ευρώπη – πέρα από κάποιες δειλές απόπειρες αυτοβιογραφικού χαρακτήρα στη Γερμανία.

Η πρώτη έκδοση

Πριν από ένα χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση των «Ελλήνων στο Λονδίνο», σε έντυπη αλλά και ηλεκτρονική μορφή (e-book), με αποτέλεσμα ο συγγραφέας να έχει άμεση ανταπόκριση από το αναγνωστικό κοινό. «Το e-book επιλέγουν πολλοί νέοι με εμπειρία από το Λονδίνο, που θέλουν να ανακαλύψουν το παρελθόν του». Αντίστοιχα μεγάλη ανταπόκριση εισπράττει και από «παραδοσιακούς» αναγνώστες, μεγαλύτερους μεν σε ηλικία, αλλά κατ’ ουσίαν πρωταγωνιστές του βιβλίου. «Είναι εκείνοι που με οδήγησαν στη δεύτερη, επαυξημένη έκδοση, χάρη στις επιπλέον πληροφορίες που μου προσέφεραν».

Αλλωστε, ουκ ολίγοι Ελληνες έχουν «θητεύσει» στη βρετανική μητρόπολη. Κατά τη δικτατορία πολλοί διέφυγαν στη βρετανική πρωτεύουσα, εν συνεχεία πολλοί Κύπριοι την έκαναν δεύτερη πατρίδα τους μετά την εισβολή, αργότερα, τη δεκαετία του ’80, χιλιάδες νέοι άδραξαν την ευκαιρία για σπουδές σε βρετανικά πανεπιστήμια, ενώ σήμερα το πολυπολιτισμικό Λονδίνο εξακολουθεί να προσελκύει κατά χιλιάδες Ελληνες νεο- μετανάστες. Στο βιβλίο του δρος Μπούρα «παρελαύνουν» γνωστές προσωπικότητες, ενώ παρακολουθούμε την εξέλιξη «από την πόλη με τον αυστηρό βρετανικό χαρακτήρα στο πολυπολιτισμικό μωσαϊκό του 2000», όπως και την «επανάσταση» στον χώρο της ψυχιατρικής μέσω της αποασυλοποίησης.

«Σε αυτή την ατμόσφαιρα η κοινότητά μας δρούσε με μεγάλη σύμπνοια, μέσα από πλήθος επιστημονικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων προσδοκούσαμε και να διατηρούμε ζωντανό το ενδιαφέρον των ομογενών για την πατρίδα τους αλλά και να προβάλλουμε την Ελλάδα θετικά στη Μ. Βρετανία», σημειώνει ο δρ Μπούρας. Δεν έλειψαν, βέβαια, οι συγκυρίες, κατά τις οποίες αναγκάστηκαν οι Ελληνες του Λονδίνου να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. «Ξαφνικά, την Κυριακή το πρωί της 10ης Σεπτεμβρίου 1989, η μεγάλης κυκλοφορίας εβδομαδιαία εφημερίδα Observer δημοσίευσε ένα μεγάλο άρθρο στο πρωτοσέλιδο συνοδευόμενο από φωτογραφίες για τις άθλιες συνθήκες στο ψυχιατρείο της Λέρου. Κανείς απ’ όσους παρακολουθούσαμε το θέμα δεν είχε ενημερωθεί για την επικείμενη δημοσίευση. Επειτα από λίγες μέρες, κλήθηκα στο μεγάλης ακροαματικότητας κύριο δελτίο ειδήσεων του Channel Four, στις 7 το βράδυ, για να εξηγήσω στο βρετανικό κοινό τα καθέκαστα», διηγείται ο καθηγητής.

Οι ομογενείς

Το νήμα μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου γινόταν όλο και πιο δυνατό. Λάμψη από τους ομογενείς, που στο μεταξύ καταλάμβαναν θέσεις-κλειδιά, προσπαθούσαν να «κλέψουν» οι Ελληνες πολιτικοί. «Υπουργοί και βουλευτές ζητούσαν επιτακτικά να συναντηθούν μαζί μας χωρίς συγκεκριμένο αίτημα. Μας έδιναν την εντύπωση ότι κυρίως τους ενδιέφερε να καταγραφεί η παρουσία τους σε κάποια δεξίωση». Το φθινόπωρο του 1983 στο Λονδίνο μετέβη και ο Γεώργιος Γεννηματάς για να αποκτήσει προσωπική αντίληψη για το βρετανικό ΕΣΥ. «Ο Ελληνας υπουργός μονολογούσε όλο το βράδυ περιγράφοντας το βρετανικό ΕΣΥ, χωρίς καν να ενδιαφερθεί να ακούσει τη δική μου γνώμη», σχολιάζει ο δρ Μπούρας. «Ηταν πεπεισμένος ότι το υπό δημιουργία ελληνικό ΕΣΥ θα υπερτερούσε του βρετανικού».

Η γεωγραφική απόσταση αλλά και η επιστημοσύνη των μελών της διασποράς είχε ως τελικό αποτέλεσμα να ξεκινούν στο Λονδίνο ζυμώσεις για όλα τα ακανθώδη ζητήματα που στην Ελλάδα ακόμα δεν «αγγίζαμε». «Το πρώτο συνέδριο για τον εμφύλιο («Ελλάδα: Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος» 1978 στο LSE), για την ανάπτυξη («Ανάπτυξη ή Υπανάπτυξη: η περίπτωση της Ελλάδας» 1979, LSE) ή τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις («Ελλάδα: προοπτικές εκσυγχρονισμού» 1994, LSE) έλαβαν χώρα στο Λονδίνο και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία» υπογραμμίζει ο δρ Μπούρας. «Εδώ λέγονταν αλήθειες που κανείς δεν τολμούσε να ξεστομίσει στην Ελλάδα». Για του λόγου το αληθές, στο τελευταίο συνέδριο εν έτει 1994 οι ομιλητές διαπίστωναν ότι «ο κόμπος είχε φθάσει στο χτένι» και ότι η Ελλάδα είχε βυθιστεί σε «κατάσταση ανομίας, διαφθοράς και αδιαφάνειας».

Στο βιβλίο παρουσιάζονται πλήθος χαμένων ευκαιριών για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, τη στελέχωση των πανεπιστημίων με ακαδημαϊκούς από το εξωτερικό, τον εξευρωπαϊσμό των θεσμών κ.ά., που «ενορχηστρώνονταν» επί βρετανικού εδάφους αλλά δεν έπαιρναν τελικά σάρκα και οστά στη «μαμά πατρίδα». Ωστόσο, ο αναγνώστης δεν μένει (μονάχα) με μια γεύση πικρίας, καθώς ο συγγραφέας δεν εμφορείται από ηττοπάθεια, αντίθετα εξακολουθεί να πιστεύει στο ελληνικό «κεφάλαιο». «Οι δυο σημαντικότερες προσπάθειες για την αξιοποίηση των ομογενών, το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού και το Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού, υπήρξαν αντικειμενικά πολυέξοδες αποτυχίες. Υπερτερούμε, όμως, της Πορτογαλίας σε αριθμό επιστημόνων ανά κάτοικο, πλησιάζοντας την Ισπανία και την Ιρλανδία. Με την τεχνογνωσία που διαθέτουμε η μετάβασή μας σε μια κοινωνία της γνώσης είναι εφικτή...».

Το βιβλίο «Ελληνες στο Λονδίνο» είναι διαθέσιμο σε έντυπη μορφή στο www.perizitito.gr και μέσω του Amazon. Ως e-book διατίθεται σχεδόν σε όλα τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία ή από την ιστοσελίδα των εκδόσεων ΑΚΑΚΙΑ (www.akakia.net).

ΠΗΓΗ

http://www.kathimerini.gr/773522/article/politismos/vivlio/hmeres-kai-erga-twn-ellhnwn-toy-londinoy