ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Διάσημες πένες που αγάπησαν τη χώρα μας

από **ΜΗΔΕΙΑ** Κυρ 17 Αυγ - 19:43

Γεννήθηκαν στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη, στις Ινδίες, σε όλα τα μέρη της γης. Από τη χώρα μας «έτυχε» ή επέλεξαν να περάσουν για λίγο. Αλλοι έμειναν, οι περισσότεροι έγραψαν, πολλοί την αγάπησαν, το σίγουρο είναι ότι μας κάνουν να τη δούμε «με άλλα μάτια» κι εμείς. Συγγραφείς σπουδαίοι που θεωρούμε ήδη «δικούς μας».

Η Βικτόρια Χίσλοπ, που γεννήθηκε στο Bromley του Kεντ, κοντά στο Λονδίνο, το 1959, έχει συνδέσει τη ζωή της με την Ελλάδα. «Το νησί» που έγινε μπεστ σέλερ, σίριαλ και μας μετέφερε στην Κρήτη και στη Σπιναλόγκα, «Το νήμα», που αναφέρεται στην πολυπολιτισμική παλιά Θεσσαλονίκη και το καινούργιο πολυαναμενόμενο βιβλίο της «Ανατολή» για την εισβολή στην Κύπρο (όλα από τις εκδόσεις «Διόπτρα), το σπίτι της στα Πατήσια την πολιτογραφούν σχεδόν Ελληνίδα.

Ο Ζακ Λακαριέρ μπορεί να γεννήθηκε στη Λιμόζ της Γαλλίας, αλλά έχει συνδέσει το έργο και τη ζωή του με το «Ελληνικό Καλοκαίρι». Εζησε για πολλά χρόνια στην Υδρα και στην Πάτμο και αγάπησε με πάθος την αρχαία αλλά και τη σύγχρονη Ελλάδα. Μετέφρασε στα γαλλικά Ελληνες συγγραφείς και ποιητές, ανάμεσά τους οι: Πρεβελάκης, Αλεξάνδρου, Τσίρκας, Ταχτσής, Βασιλικός, Πλασκοβίτης, Σεφέρης, Φραγκιάς, Ελύτης, Ρίτσος, Πατρίκιος και Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου. Στα ελληνικά εκδόθηκαν πολλά έργα του. Ανάμεσά τους κι εκείνο που έδεσε το όνομά του αλληλένδετα με τη χώρα μας, «Το ελληνικό καλοκαίρι». Κυκλοφόρησε το 2002 από τις εκδόσεις «Χατζηνικολή» κι είναι αυτό που δηλώνει στην εισαγωγή του ο ίδιος ο συγγραφέας: «Εκανα το πρώτο μου ταξίδι στην Ελλάδα στα 1947 και το τελευταίο το φθινόπωρο του 1966. Η τελευταία εικόνα μου: ένα νησί του Αιγαίου, άδεντρο, μ' ένα μοναδικό χωριό· τοπίο απογυμνωμένο με τη μιζέρια και την ομορφιά συναρμοσμένες σαν δυο πλαγιές του ίδιου λόφου. Μιζέρια και ομορφιά. Σύζευξη των αντιθέτων».

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ γεννήθηκε στο Λονδίνο αλλά, περνώντας από την Ελλάδα θα μείνει στον Αθω, θα ταξιδέψει στην Ηπειρο, τη Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα, θα μάθει τα ήθη και τη γλώσσα της χώρας μας που έμελλε να γίνει δεύτερη πατρίδα του, θα περάσει τον περισσότερο χρόνο στην Καρδαμύλη της Μάνης. Σ' ένα σπίτι που σχεδίασαν μαζί με τη γυναίκα του, την φωτογράφο Τζόαν Λι Φέρμορ, της οποίας οι φωτογραφίες περιλαμβάνονται στα βιβλία του συγγραφέα «Μάνη» (1958) και «Ρούμελη» (1966). Ο σερ Πάτρικ Λι Φέρμορ (1915-2011), «κυρ Μιχάλης» για τους Μανιάτες φίλους του, θεωρείται ο μεγαλύτερος ταξιδιωτικός συγγραφέας της εποχής μας και μια θρυλική φυσιογνωμία που συνέδεσε τη ζωή του με την Ελλάδα. Η «Μάνη», που κυκλοφόρησε από τον «Κέδρο», αποτελεί έναν πολύτιμο οδηγό, για την παλιά και για τη σύγχρονη Μάνη. Η «Ρούμελη» επίσης, από την «Ωκεανίδα» και τον «Κέδρο» κι αυτή, όπου μέσα στην εξωτική για 'κείνον περιοχή, θυμάται τους ανθρώπους που γνώρισε, τον σαρακατσάνικο γάμο όπου παρευρέθηκε, τη Μονή Βαρλαάμ, ψηλά στον βράχο των Μετεώρων, όπου πέρασε τη νύχτα, το γευστικό κατσίκι που απόλαυσε μαζί με ούζο Τυρνάβου.

Ο Λόρενς Ντάρελ μπορεί να γεννήθηκε στην Ινδία από γονείς Βρετανούς, αλλά στην πατρίδα του βρέθηκε μόνο για τις πανεπιστημιακές του σπουδές, τις οποίες γρήγορα εγκατέλειψε κι αυτές για να αρχίσει μια ζωή περιπλανήσεων με επίκεντρο τη λεκάνη της Μεσογείου. Αφού γεύθηκε την μποέμικη ζωή των καλλιτεχνών στο Παρίσι, εγκαταστάθηκε από το 1934 ως το 1940 στην Ελλάδα, χώρα που γνώρισε κι αγάπησε βαθιά. Στα χρόνια του πολέμου υπηρέτησε στο Κάιρο, ενώ αργότερα εργάστηκε στη Ρόδο, στην Κύπρο και στην Αργεντινή. Η Κέρκυρα και η Ρόδος έχουν πολλές αναμνήσεις απ' αυτόν. Ο συγγραφέας του «Αλεξανδρινού Κουαρτέτου» έγραψε δυο βιβλία που μας αφορούν. Κι αυτά είναι τα: «Ελληνικά νησιά», που κυκλοφόρησαν από το «Μεταίχμιο» το 2007 και αποτελούν ένα κλασικό αφήγημα για τα ελληνικά νησιά από έναν συγγραφέα που αγάπησε την Ελλάδα, όπου άλλωστε και έζησε για έξι χρόνια και «Η σπηλιά του Πρόσπερου» που κυκλοφόρησε, επίσης, από το «Μεταίχμιο» το 2006, αφορά τη σχέση του με την Κέρκυρα.

Ο Χένρι Μίλερ γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, αλλά εμείς τον συγγραφέα των βιβλίων «Ο τροπικός του Καρκίνου» και «Ο τροπικός του Αιγόκερω» τον έχουμε συνδέσει με τον «Κολοσσό του Μαρουσιού», κατά συνέπεια και με την Ελλάδα.

«Ο Κολοσσός του Μαρουσιού», που κυκλοφόρησε από το «Μεταίχμιο» το 2004, σε μετάφραση της συγγραφέα Ιωάννας Καρατζαφέρη, παραμένει ένα από τα γοητευτικότερα κείμενα που έχουν γραφτεί για τη σύγχρονη Ελλάδα. Γοητευτικό γιατί περιγράφει μιαν Ελλάδα γοητευτική μέσα στη μοναξιά της, σαν ένα μικρό κομμάτι αιωνιότητας που έφθασε στα αβαθή του δικού μας χρόνου. Η Ελλάδα αυτή μπορεί να μην υπάρχει πια. Ομως διαβάζοντας τον «Κολοσσό» αισθάνεσαι ότι την κουβαλάς στην ψυχή σου.

Ο νομπελίστας Αλμπέρ Καμί (1913-1960), Γάλλος μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, και δοκιμιογράφος που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1957, γεννήθηκε στο Μοντοβί της Αλγερίας και πέθανε -σκοτώθηκε- στο Σανς της Γαλλίας, μαζί με τον εκδότη του Μισέλ Γκαλιμάρ, σε τροχαίο δυστύχημα. Χρωστά πολλά στο ελληνικό καλοκαίρι γράφοντας το δικό του «Το καλοκαίρι» (εκδόσεις «Πατάκη», 2006): «Ω φως! Κραυγή όλων των ηρώων στο αρχαίο δράμα, μπροστά στο πεπρωμένο τους. Το τελευταίο τούτο καταφύγιο ήταν και δικό μας και τώρα το 'ξερα. Στην καρδιά του χειμώνα, ανακάλυπτα επιτέλους πως φύλαγα μέσα μου ένα αήττητο καλοκαίρι».

Θερμοπύλες
Ο Αμερικανός συγγραφέας Στίβεν Πρέσφιλντ που γεννήθηκε το 1943 στο Τρινιντάντ, μοιάζει γοητευμένος από το αρχαίο πρόσωπο της χώρας μας. Στα έργα του που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Πατάκη» κυριαρχούν οι «Πύλες της φωτιάς» (1998), το διεθνές μπεστ σέλερ του, «η Μάχη των Θερμοπυλών». Ενώ στους «Ανέμους πολέμου» («Tides of War», 2000), το δεύτερο ιστορικό του μυθιστόρημα, επιλέγει ενα ζωντανέψει μια εμβληματική μορφή της αρχαίας Ελλάδας, τον Αλκιβιάδη. Τα δύο μυθιστορήματα για την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου «Οι αρετές του πολέμου», 2004, και «Η ματωμένη εκστρατεία», 2006), έρχονται για να επιβεβαιώσουν αυτή τη συγγραφική εμμονή και αδυναμία.

Ο «Φόνος στον Θερμαϊκό» και το «Μαντολίνο» της Κεφαλονιάς
Ο μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και μεταφραστής Ενμουντ Κίλι γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας, από Αμερικανούς γονείς, το 1928. Εχει γράψει επτά μυθιστορήματα, πολυάριθμα δοκίμια και έχει μεταφράσει πλήθος ποιητικών έργων, ανάμεσα στα οποία των Σεφέρη, Ρίτσου, Καβάφη, Ελύτη και Σικελιανού. Δημιούργησε και διηύθυνε επί σαράντα χρόνια το Τμήμα Ελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, όπου δίδαξε και ο ίδιος νέα ελληνική λογοτεχνία. Αλλά πάνω απ' όλα έχει γράψει το βιβλίο «Αναπλάθοντας τον Παράδεισο - το Ελληνικό ταξίδι (1937-1947)», που κυκλοφόρησε το 1999 από τις εκδόσεις «Εξάντας». Καθώς και τον «Φόνο στον Θερμαϊκό», που κυκλοφόρησε το 2010 από τα «Ελληνικά Γράμματα».

Ο Πολ Μοράν ανήκει στους σημαντικότερους Γάλλους συγγραφείς του 20ού αιώνα, ο οποίος διακρίθηκε για την πρωτοτυπία του έργου του αλλά και ως γνήσιος εκφραστής της δεκαετίας του '20. Γεννήθηκε το 1888 στο Παρίσι, υπήρξε σύζυγος της Ελληνορουμάνας πριγκίπισσας Ελένης Σούτσου, σχέση που αποτύπωση εν μέρει και στο βιβλίο του «Λιούις και Ειρήνη». Το βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Καλέντη» το 2013. Ο Λιούις είναι ένας νεαρός τραπεζίτης της δεκαετίας του 1920 που ενδιαφέρεται περισσότερο για τις τιμές στο χρηματιστήριο παρά για τις γυναίκες. Ωσπου ερωτεύεται την Ειρήνη Αποστολάτου, γόνο μιας ισχυρής οικογένειας Ελλήνων τραπεζιτών της Τεργέστης και ένα ταξίδι στα ελληνικά νησιά θα του υποδείξει μιαν άλλη προοπτική ζωής, ανεξαρτήτως αν τελικά θα την ακολουθήσει.

Ο Μετίν Αρντιτί που γεννήθηκε στην Αγκυρα το 1945 και ζει στη Γενεύη, παντρεμένος με Ελληνίδα, στο καινούργιο βιβλίο του «Ο Μαέστρος», που κυκλοφόρησε από τον «Καλέντη» το 2014, επιλέγει έναν Ελληνα για κεντρικό του ήρωα. Τον μαέστρο Αλέξη Κανδύλη. Αλλά και η «Παυλίνα» του, που κυκλοφόρησε το 2008 από τις εκδόσεις «Λιβάνη», διαδραματίζεται στις Σπέτσες κατά τη δεκαετία του '50.

Ατέλειωτες αναφορές
Για την Ελλάδα, επίσης:

• Στην Κεφαλονιά διαδραματίζεται το περίφημο έργο του Λουί ντε Μπερνιέρ «Το μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» (εκδ. «Ψυχογιός»).

• Στην Αρχαία Ελλάδα αναφέρεται και «Το σπήλαιο των ιδεών» (εκδ. «Κέδρος») του Κουβανού συγγραφέα και ψυχιάτρου Χοσέ Κάρλος Σομόθα.

• Ο Λέοναρντ Κοέν αγόρασε το σπίτι στην Υδρα τον Σεπτέμβριο του 1960 και στις περιγραφές του αναφέρει το πόσο απολάμβανε τη γαλήνια μοναξιά του. Εκεί έγραψε και τα μυθιστορήματα «The Game Favourite» (1963) και «Beautiful Losers» (1966).

• Ο Τζον Φάουλς εμπνεύστηκε στις Σπέτσες τον περίφημο «Μάγο» (εκδ. Εστία). Στις Σπέτσες έζησε κι έγραψε ο Μισέλ Ντεόν (φίλος της Ιωάννας Χατζηνικολή, τον οποίο εξέδωσε κιόλας).

• Ο Ντον Ντε Λίλο στο βιβλίο του «Τα ονόματα» εκδ. «Εστία» ξεκινά με το «σοβαρό, σιωπηλό βράχο» της Ακρόπολης και της «ανοργάνωτης, βουερής» Αθήνας. Ο Πέτερ Χάντκε κάνει λόγο για ένα μικρό ξενοδοχείο στον Κολωνό. Η Βιρτζίνια Γουλφ ήθελε να εγκατασταθεί στους Δελφούς. Και ο Μαξ Φρις διαισθάνεται την παρουσία του γερο-Πάνα ακόμα στη σύγχρονη Πελοπόννησο.

• Η Πατρίτσια Χάισμιθ αναφέρει τη χώρα μας στα «Δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου» εκδ. «Αγρα».

• Ο Πίτερ Λίβι αναφέρεται σε οδοιπορικά στη Μάνη, την Κρήτη ή την Ολυμπία, σε πρόσωπα και γεγονότα του '60 και του '70 στο βιβλίο του «Ο λόφος του Κρόνου» («Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις»).

• Η Πατρίτσια Στόρας υπογράφει τον «Δείπνο με την Περσεφόνη» (εκδ. «Καστανιώτη»). Και η Σόφκα Ζινόβιεφ το βιβλίο «Οδός Ευρυδίκης» (εκδ. «Διόπτρα»).

• Στις «Σελίδες για την Ελλάδα του 20ού αιώνα» (εκδ. «Ολκός»), οι Παναγιώτης Μουλλάς και Βάσω Μέντζου ανθολογούν ημερολόγια, άρθρα, επιστολές, απομνημονεύματα ή ρεπορτάζ Γάλλων ταξιδιωτών, με υπογραφές όπως του Ζιντ και της Γιουρσενάρ, του Μοριάκ και του Μαλρό, του Ζενέ και του Κοκτό, του Ρεϊμόν Κενό και του Ρολάν Μπαρτ, του Σαρτρ και της Μποβουάρ, του Αλμπέρ Καμί. Αλλά και οι Ζεράρ ντε Νερβάλ, Λα?αρτίνος και Γκιστάβ Φλο?πέρ έχουν γράψει για την Ελλάδα.

ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
elgika@pegasus.gr

ΠΗΓΗ

*www.ethnos.gr