ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: τί είναι, αιτίες, θεραπείες

από **ΜΗΔΕΙΑ** Πεμ 14 Αυγ - 16:15

Έχω κατάθλιψη;

Όλοι θα νιώσουμε κατά καιρούς αυτά τα ενοχλήματα. Είναι φυσιολογικό.

Αν έχετε διαπιστώσει, όμως, ότι μερικά από τα συμπτώματα που ακολουθούν εμφανίζονται για δύο ή τρεις εβδομάδες ή και περισσότερο, επισκεφτείτε τον ψυχολόγο σας ή τον ψυχίατρο, για να αξιολογήσει αν έχετε κατάθλιψη.

Δείτε πιο αναλυτικά τα ερωτήματα που ακολουθούν και αναρωτηθείτε αν όντως σας συμβαίνουν τα παρακάτω:

Αλλαγή στη διάθεση

Νιώθετε συνεχώς λυπημένος, απογοητευμένος, απελπισμένος, άκεφος. Δακρύζετε με το παραμικρό, εκνευρίζεστε εύκολα. Είστε ανήσυχος, αγχωμένος, χωρίς πολλές φορές να ξέρετε το γιατί. Σας απασχολούν μικροπράγματα, για τα οποία στο παρελθόν θα αδιαφορούσατε. Δε χαίρεστε, δεν απολαμβάνετε πια δραστηριότητες και χόμπι που κάποτε σας ευχαριστούσαν. Τίποτα δε σας ευχαριστεί «σα να στέρεψε η χαρά της ζωής».

Αλλαγές στη σωματική ευεξία

Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, ξυπνάτε συχνά τη νύχτα ή πολύ νωρίς το πρωί ή έχετε υπερβολική υπνηλία στη διάρκεια της μέρας. Η όρεξή σας και το βάρος έχουν μειωθεί, κάποιες φορές όμως μπορεί και να αυξηθούν. Έχετε πονοκεφάλους και ναυτία, ζαλάδες, πόνους στα πόδια στα χέρια. Δεν έχετε επιθυμία για σεξουαλικές σχέσεις. Όταν ξυπνάτε το πρωί, δεν νοιώθετε την ευεξία που ο ύπνος επιφέρει. Νοιώθετε νευριασμένος και κουράζεστε εύκολα. Δραστηριότητες που πριν λίγο καιρό τις πραγματοποιούσατε εύκολα, τώρα σας φαίνονται «βουνό». Πολλές φορές δεν έχετε διάθεση να σηκωθείτε από το κρεβάτι.

Αλλαγές στον τρόπο σκέψης

Όλα σας φαίνονται μάταια. Κατακλύζεστε από ιδέες ενοχής, τα βάζετε με τον εαυτό σας, νιώθετε ότι δεν αξίζετε, νιώθετε μόνος, αβοήθητος, εγκλωβισμένος σε αδιέξοδα. Το μέλλον σας τρομάζει, φαντάζει ζοφερό και απειλητικό. Νιώθετε τη σκέψη σας σα να μη λειτουργεί. Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε, με πολύ κόπο ανακαλείτε πληροφορίες που προσφάτως έχετε δεχθεί. Σκέπτεστε μόνο τις δυσάρεστες πτυχές των πραγμάτων και τις διογκώνετε.

Αλλαγές στην καθημερινότητα

Δεν επιθυμείτε, πλέον, τη συναναστροφή με ανθρώπους που κάποτε σας ευχαριστούσαν. Δεν έχετε διάθεση να μιλήσετε. Όλα μοιάζουν πληκτικά, ανιαρά, χωρίς νόημα. Κλείνεστε στο σπίτι. Αδιαφορείτε για την προσωπική σας υγιεινή, δε μεριμνάτε για την εμφάνισή σας.

ΠΗΓΗ

*www.katathlipsi.gr

Πού οφείλεται

Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό αίτιο που θα μπορούσε να ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων. Η κατάθλιψη είναι μια νόσος πολυπαραγοντική και οφείλεται στην αλληλεπίδραση γενετικών, βιολογικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Οι βαρύτερες μορφές της προκαλούνται κυρίως από βιολογικούς παράγοντες, ενώ οι ηπιότερες από ψυχοκοινωνικούς.

Γενετικοί Παράγοντες : Οι επιδημιολογικές έρευνες που έχουν γίνει σε οικογένειες και διδύμους καθώς και οι μελέτες υιοθεσίας κατέδειξαν ότι ο κίνδυνος νόσησης (η πιθανότητα δηλαδή να νοσήσει κάποιος) από κατάθλιψη είναι: Για τους συγγενείς πρώτου βαθμού (γονείς, αδέλφια, παιδιά) περίπου τριπλάσιος από το γενικό πληθυσμό. Για τους συγγενείς δευτέρου βαθμού (παππούδες, εγγόνια, θείοι, ανίψια, ετεροθαλή αδέλφια) διπλάσιος από το γενικό πληθυσμό. Για τους συγγενείς τρίτου βαθμού (πρώτα ξαδέλφια) ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η επικρατέστερη, σήμερα, άποψη είναι ότι κληρονομείται μια ευαισθησία (ευαλωτότητα) για τη νόσο, η οποία θα εκδηλωθεί εάν επιδράσουν ψυχοκοινωνικοί στρεσσογόνοι παράγοντες.

Βιολογικοί Παράγοντες : Από τη δεκαετία του '50, ήδη, έχουν προκύψει από ερευνητικά δεδομένα ισχυρές ενδείξεις, που κατοχυρώνουν το ρόλο ουσιών, των νευροδιαβιβαστών, στην αιτιοπαθογένεια της κατάθλιψης. Οι νευροδιαβιβαστές είναι βιοχημικές ουσίες, μέσω των οποίων επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου. Το ερευνητικό ενδιαφέρον έχει εστιασθεί στους νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη και νοραδρεναλίνη και διαπιστώθηκε ότι στην κατάθλιψη τα νευροδιαβιβαστικά αυτά συστήματα υπολειτουργούν. Ο μηχανισμός δράσης, άλλωστε, των περισσότερων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, τα οποία δρουν ενισχύοντας την νευροδιαβίβαση που επιτελείται μέσω της σεροτονίνης και της νοραδρεναλίνης, έρχεται να συμφωνήσει με την υπόθεση αυτή. Επίσης μερικές μη ψυχιατρικές νόσοι του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Κ.Ν.Σ.), όπως η νόσος του Parkinson, η επιληψία, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, οι όγκοι, που επηρεάζουν τη λειτουργία περιοχών του εγκεφάλου οι οποίες ρυθμίζουν το συναίσθημα, εκδηλώνονται με καταθλιπτικά συμπτώματα. Ενδοκρινικές διαταραχές (π.χ. υποθυρεοειδισμός, νόσος του Cushing), λοιμώδη και αυτοάνοσα νοσήματα (πνευμονία, λοιμώδη μονοπυρήνωση, φυματίωση, ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, AIDS), αναιμίες καθώς και όγκοι του γαστρεντερικού (π.χ. καρκίνος της κεφαλής του παγκρέατος) εκδηλώνονται επίσης με καταθλιπτικά συμπτώματα. Αρκετές εξαρτησιογόνες ουσίες (ιδιαίτερα η κοκαΐνη και το αλκοόλ) και φάρμακα (αντιφλεγμονώδη, αναλγητικά, αντιυπερτασικά, κυτταροστατικά, ορμόνες και νευρολογικά) μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη.

Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες : Από ερευνητικά δεδομένα ότι οι τραυματικές εμπειρίες στα πρώτα χρόνια της ζωής, ιδιαίτερα η στέρηση των γονέων, η αδυναμία τους να κπληρώσουν το γονεϊκό ρόλο, οι συγκρουσιακές ενδοοικογενειακές σχέσεις, η έκθεση σε σωματική ή φυσική βία καθιστούν το άτομο επιρρεπές στο να αναπτύξει κατάθλιψη στο μέλλον. Τα στρεσσογόνα γεγονότα ζωής είναι δυνατόν να δράσουν ως εκλυτικοί παράγοντες σε άτομα με πρώιμες τραυματικές εμπειρίες ή σε άτομα εκτεθειμένα σε χρόνιες ψυχοπιεστικές καταστάσεις, οι οποίες συνιστούν προδιαθεσικούς -για την εμφάνιση της κατάθλιψης- παράγοντες. Τέτοια γεγονότα είναι αυτά που εκλαμβάνονται από το άτομο ως απειλητικά και επικίνδυνα, εκείνα που συνδέονται με απώλειες (π.χ. χωρισμός) και εκείνα που αποτυπώνουν δυσαρμονία στις σχέσεις με τα σημαντικά πρόσωπα της ζωής του. Ο τρόπος, τέλος, με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται, αντιλαμβάνονται και αναπαριστούν τον κόσμο και την πραγματικότητα μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, να επιδεινώσει την συμπτωματολογία της και να επιμηκύνει την διάρκειά της.

ΠΗΓΗ

*www.katathlipsi.gr

Θεραπεία Κατάθλιψης

Η Μείζων Κατάθλιψη σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας θα είναι μέχρι το 2020 η δεύτερη σε συχνότητα νόσος που προκαλεί αναπηρία, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αναφέρω το στατιστικό αυτό για να τονίσω την παγκόσμια αλματώδη εξάπλωση και το μέγεθος της σοβαρότητάς της ως ψυχική διαταραχή. Επομένως η αντιμετώπισή της αποτελεί μείζονος σημασίας ανάγκη στη σημερινή εποχή.

Όπως και σε όλες τις ιατρικές ασθένειες, η αντιμετώπιση της κατάθλιψης περιλαμβάνει 3 στάδια.

1οβάθμια πρόληψη:

Ορίζεται ως μείωση της επίπτωσης δηλαδή της εμφάνισης νέων περιστατικών εξαλείφοντας πιθανούς προδιαθετικούς παράγοντες σε όλα τα αναπτυξιακά στάδια της ζωής του ανθρώπου, συντονίζοντας τους εμπλεκόμενους φορείς. Πόσο εφικτή είναι σήμερα η 1οβάθμια πρόληψη; Συνοπτικά, το θετικό είναι ότι έχει σημειωθεί μεγάλη αύξηση της ενημέρωσης από τα ΜΜΕ πάνω στην κατάθλιψη και άρα όλο και περισσότερος κόσμος εξοικειώνεται και αναγνωρίζει γύρω του στοιχεία της διαταραχής. Περισσότεροι κρατικοί και ιδιωτικοί φορείς απ’ ότι στο παρελθόν εμπλέκονται ενεργά στην προαγωγή της ενημέρωσης αυτής. Τα αρνητικά όμως είναι περισσότερα και ενδεχομένως αποτελούν και κάποιες αιτίες της αύξησης της επίπτωσής της. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής χαρακτηριζόμενος από υπερβολικές απαιτήσεις και πλασματικές ανάγκες κατά το πλείστον, η χαλάρωση των ανθρώπινων σχέσεων, η προκαλούμενη από σύγχρονες πολιτικές κατευθύνσεις μείωση της ποιότητας ζωής με διόγκωση της ανεργίας και της φτώχειας είναι μόνο μερικά από αυτά.

2οβάθμια πρόληψη:

Ορίζεται ως η βελτίωση της πορείας της διαταραχής μέσω έγκαιρης αναγνώρισης και αντιμετώπισης. Εδώ ανήκουν οι κατεξοχήν θεραπευτικές μέθοδοι της ίδιας της κατάθλιψης που είναι :

Βιολογικές:
Φαρμακευτική: Αντικαταθλιπτικά και συνδυασμός τους με άλλες κατηγορίες φαρμάκων
ECT (Ηλεκτροσπασμοθεραπεία)
Διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός (TMS)
Ερεθισμός πνευμονογαστρικού
DBS (Deep Brain Stimulation)
Στέρηση ύπνου
Φωτοθεραπεία

Ψυχοθεραπείες:
Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT)
Συστημική
Διαπροσωπική
Ψυχαναλυτική

Στο στάδιο αυτό παρατηρείται η μεγαλύτερη επιστημονική πρόοδος την τελευταία 20ετία περίπου κυρίως όσον αφορά τις βιολογικές θεραπείες. Η εισαγωγή νέων αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων με σημαντικά λιγότερες σε αριθμό και ένταση ανεπιθύμητες ενέργειες, γεγονός που συμβαδίζει με τη ραγδαία αύξηση των γνώσεων μας περί της λειτουργίας του εγκεφάλου, έχει φέρει επανάσταση. Παράλληλα η χρήση των υπόλοιπων βιολογικών θεραπειών σε ολοένα και ευρύτερη κλίμακα στο εξωτερικό έχει τη δική της συμβολή. Οι λαϊκοί μύθοι, στερεότυπα, φόβοι, προκαταλήψεις περί «ηλεκτροσόκ» και ό,τι υπερβολές συνεπάγεται η λέξη είναι παντελώς αβάσιμοι και οφείλονται στην παντελή άγνοια και στο στίγμα. Η ασφάλεια των μεθόδων αυτών είναι καταγεγραμμένη σε πλήθος σχετικών ερευνών.

Από τις ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, θεραπεία εκλογής με τα μεγαλύτερα ποσοστά αποτελεσματικότητας στην πλειοψηφία των μελετών είναι η Γνωσιακή. Η Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία είναι βραχείας διάρκειας (περίπου 15-25 συνεδρίες) και πολύ συνοπτικά ασχολείται με την τροποποίηση των κοινών αρνητικών προτύπων σκέψης και συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατάθλιψη. Συχνά επιλέγεται συνδυασμός της φαρμακευτικής με την ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι παρά τα «νέα όπλα στη φαρέτρα» του ψυχιάτρου που περιγράφηκαν παραπάνω, η κατάθλιψη ΥΠΟΔΙΑΓΙΓΝΩΣΚΕΤΑΙ (λιγότερο στο εξωτερικό και περισσότερο στη χώρα μας). Αυτό οφείλεται κυρίως στην ελλιπή εκπαίδευση ιατρών άλλων ειδικοτήτων π.χ. γενικών ιατρών στην αναγνώριση της διαταραχής.

3οβάθμια πρόληψη:

Στο προηγούμενο στάδιο αναφέρθηκαν οι τρόποι θεραπείας της κατάθλιψης κατά την οξεία φάση της δηλαδή πολύ απλά κατά τη χρονική περίοδο της εκδήλωσης των συμπτωμάτων. Στην 3οβάθμια πρόληψη επιδιώκουμε την αποτροπή επανεμφάνισης της διαταραχής παράλληλα με τη βελτίωση της λειτουργικότητας και την κοινωνική επανένταξη των θεραπευμένων ατόμων. Αυτό αφενός γίνεται με τη συνέχιση για επαρκές διάστημα κάποιων θεραπειών του προηγούμενου σταδίου (θεραπεία συντήρησης), καθώς άτομο που έχει περάσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στο παρελθόν βρίσκεται σε πολύ πιο αυξημένο κίνδυνο να περάσει ένα ή περισσότερα επεισόδια κατάθλιψης στο μέλλον. Η άλλη παράμετρος αφορά προγράμματα ψυχοκοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης. Αν και στη χώρα μας έχει υπάρξει πρόοδος τα τελευταία 15 χρόνια περίπου και σε αυτό το στάδιο μέσω της λεγόμενης Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, θα πρέπει να ειπωθεί ότι εν μέσω συνθηκών κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής και οικονομικής κρίσης τέτοιες επιλογές δυστυχώς συνθλίβονται.

Σπύρος Καλημέρης
Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

ΠΗΓΗ

*www.katathlipsi.gr

από **milios16v** Πεμ 14 Αυγ - 22:20

Ωραιο αρθρο... μπραβο Φωφώ!

από **ΜΗΔΕΙΑ** Πεμ 14 Αυγ - 22:40

Grazie Emilio!!

Ναι είναι όντως καλό κείμενο... κι εμένα μου άρεσε.... από τα θέματα που πάντα έχουν το ενδιαφέρον τους και ιδιαίτερα σε αυτή την εποχή....

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: τί είναι, αιτίες, θεραπείες

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: τί είναι, αιτίες, θεραπείες

Απ: ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: τί είναι, αιτίες, θεραπείες

Απ: ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: τί είναι, αιτίες, θεραπείες